मुंबई : तुम्ही रात्रीच्या वेळी रस्त्याने प्रवास करतना हे बऱ्याचदा पाहिलं असेल की, रस्त्याच्या कडेला काही दिवे चमकत असतात. काहीवेळा यावर तुमच्या गाड्यांची लाईट पडली की, ते लुकलुकताना दिसतात. तर कधी विना लाईटचे देखील ते तुम्हाला LED सारखे जळताना दिसतात. हा प्रकाश रस्त्यावरील रिफ्लेक्टरमध्ये सतत जळत राहतो. ज्यामुळे वाहनचालकाला रस्त्यावर लाईट नसतानाही या छोट्या दिव्यांच्या मदतीने गाडी चावणे कठीण होते.
परंतु रस्त्यावरील या रिफ्लेक्टर्समध्ये प्रकाश येतो कुठून? यामध्ये कोणतंही इलेक्ट्रिसीटी कनेक्शन नसतं. मग ही हे दिवे पेटतात कसे? सकाळी तर हे दिवे जळताना दिसत नाही मग रात्री यामध्ये प्रकाश येतो कुठून? हे दिवे नक्की कसे चालतात? याबद्दल आम्ही सांगणार आहोत.
हा प्रकाश रस्त्याच्या कडेला लावलेल्या रोड रिफ्लेक्टरवर चमकतो, ज्यांना रोड स्टड देखील म्हणतात. ते सायकलच्या पेडल्ससारखे दिसतात आणि त्यावर दिवे चमकतात. यामध्येही रस्त्यावर दोन प्रकारचे रिफ्लेक्टर दिसतात, ज्यामध्ये एकाला सक्रिय परावर्तक म्हणतात आणि दुसऱ्याला निष्क्रिय परावर्तक म्हणतात. यामध्ये एका रिफ्लेक्टरमध्ये फक्त रेडियममुळे प्रकाश दिसतो, तर एकामध्ये प्रकाशासाठी एलईडी असते.
निष्क्रिय परावर्तक म्हणजे रेडियम परावर्तक. या रिफ्लेक्टर्सना दोन्ही बाजूला रेडियमच्या पट्ट्या बसवल्या जातात आणि अंधारात वाहनाचा प्रकाश त्यांच्यावर पडल्यावर ते चमकू लागतात आणि त्यात प्रकाश आहे असे दिसते, परंतु त्यामध्ये प्रकाश नसतो आणि ते वीज किंवा तारांशिवाय काम करतात.
जे सक्रिय परावर्तक आहेत, ते प्रकाशासह कार्य करतात. म्हणजेच त्यांच्यातील प्रकाशातून एलईडी जळत राहतो. ते LED दिवे द्वारे प्रकाशित केले जातात आणि रात्री चालू होतात आणि दिवसा बंद होतात. हे रेडियमच्या आधारे नाही तर एलईडी प्रकाशाद्वारे प्रकाश देतात.
हे रिफ्लेक्टर सोलर पॅनल आणि बॅटरीने सुसज्ज असतात. यातून काय होते की, ते दिवसा सौरऊर्जेने चार्ज होतात आणि रात्री ते जळत राहातात. त्यामुळे त्यांना वायर वगैरेंची गरज नसते आणि हा दिवा जळतो. त्यामुळे असे म्हणता येईल की हे फक्त सौर दिवे आहेत, जे जमिनीवर लावले आहेत.
आता प्रश्न असा आहे की, त्यांना रात्री कोण सुरु करतं आणि सकाळी झाल्यावर कोण बंद करतं. परंतु हे लक्षात घ्या की अशी कोणतीही प्रक्रिया नाही.
कोणतीही व्यक्ती त्यांना बंद करत नाही किंवा बर्न करत नाही. हा प्रकाश हे काम स्वतः करतो. वास्तविक, या लाईट्समध्ये एलडीआर बसवला आहे, जो सेन्सरवर काम करतो. हा सेन्सर रात्र होताच किंवा अंधार होताच आपोआप चालू होतो आणि जेव्हा दिवस असतो किंवा प्रकाश असतो तेव्हा तो स्वतः बंद होतो. अशा परिस्थितीत, हे दिवे स्वतः प्रकाश चालू आणि बंद करतात. अनेक ठिकाणी रस्त्यावरील दिव्यांवरही ही यंत्रणा काम करते.