प्रचंड महागाईमुळे अमेरिकेच्या फेडरल रिझर्व्हने घेतला मोठा निर्णय; तब्बल 28 वर्षांनी वाढवले व्याजदर

वॉशिंग्टन : यूएस फेडरल रिझर्व्हने व्याजदरात 0.75 टक्क्यांनी वाढ करण्याची घोषणा केली आहे. 28 वर्षांतील ही सर्वात मोठी वाढ आहे. अमेरिकेतील महागाई 40 वर्षांतील सर्वोच्च पातळीवर आहे. मे महिन्यात तो 8.6 टक्के नोंदवला गेला. अशा परिस्थितीत अमेरिकेच्या सेंट्रल बँकेने महागाई नियंत्रणात आणण्यासाठी हे पाऊल उचलले आहे. व्याजदरात 0.75 टक्क्यांनी झालेली वाढ ही 1994 नंतरची सर्वाधिक आहे. यूएस फेडच्या व्याजदरात वाढ झाल्यामुळे भारतीय चलनावर संकटाचे ढग दाटून आले आहेत.

व्याजदर वाढल्याने डॉलर मजबूत होईल, परंतु रुपयाचे आणखी अवमूल्यन होऊ शकते. डॉलरच्या तुलनेत रुपया आधीच नीचांकी पातळीवर आहे. परकीय चलन बाजारात बुधवारी रुपया 18 पैशांनी घसरून अमेरिकन चलनाच्या तुलनेत 78.22 या सर्वकालीन नीचांकी पातळीवर पोहोचला. 

घोषणेपूर्वीच शेअर बाजारात घसरण 

यूएस फेडरल रिझर्व्हच्या बैठकीच्या निर्णयापूर्वी व्यापाऱ्यांनी स्वतःला बाजारापासून दूर केले होते. व्यापार जगतात एक म्हण आहे की अमेरिकेला शिंक आली तरी जगाला सर्दी होते.
यूएस फेडच्या बैठकीपूर्वी, व्याजदरात वाढ होण्याच्या अंदाजामुळे जगभरातील शेअर बाजारात घसरण झाली होती. 

भारतावर काय परिणाम होईल?

रुपया कमजोर होईल - यूएस फेडच्या व्याजदरात वाढ झाल्यामुळे  डॉलर मजबूत होईल, पण त्यामुळे रुपयाचे आणखी अवमूल्यन होऊ शकते. आधीच रुपया 78 च्या पुढे गेला आहे. अशा स्थितीत रुपयामध्ये आणखी घसरण पाहायला मिळू शकते. बुधवारी रुपया सलग चौथ्या व्यापार सत्रात विक्रमी नीचांकी पातळीवर बंद झाला. डॉलरच्या तुलनेत रुपया 18 पैशांनी घसरून 78.22 प्रति डॉलर या सर्वकालीन नीचांकी पातळीवर बंद झाला.

सोन्याचे भाव पडतील - फेडच्या निर्णयामुळे डॉलर मजबूत झाला तर सोन्याचे भाव कमी होतील. त्याचा परिणाम भारतीय बाजारांवरही दिसून येईल. 

विदेशी गुंतवणूकदार भारतीय बाजारातून पैसे काढतील -

फेड रेटमध्ये वाढ झाल्यानंतर परदेशी गुंतवणूकदार भारतीय शेअर बाजारात विक्री करू शकतात. अशा स्थितीत बाजारात मोठी घसरण होऊ शकते. परदेशी गुंतवणूकदार आधीच त्यांच्या गुंतवणूक भारतीय बाजारातून बाहेर काढत आहेत.

जेव्हा अमेरिकेत मुख्य व्याजदर वाढतो, तेव्हा जगभरातील देश त्यांचे मुख्य व्याजदर देखील वाढवू लागतात. भारतातही अमेरिकेकडून व्याजदरात वाढ होण्याची दाट अपेक्षा असताना आरबीआयने रेपो दरात वाढ करण्यास सुरुवात केली. यूएसमध्ये व्याजदर वाढत असताना, यूएस आणि भारत सरकारच्या बाँडमधील अंतर कमी होते. या अंतरामुळे जागतिक गुंतवणूकदार भारतीय रोख्यांमधून पैसे काढू लागतात.

यूएस बँक व्याजदर का वाढवत आहे?

अमेरिकेतील महागाई सध्या 40 वर्षांतील सर्वोच्च दराने वाढत आहे. मे महिन्यात अमेरिकेतील महागाईचा दर 8.6 टक्के नोंदवला गेल्याने. फेड रिझर्व्ह महागाई रोखण्यासाठी मुख्य व्याजदर वाढवण्याचा निर्णय घेतला आहे. 

व्याजदर वाढल्याने कर्जे महाग होतात. त्यामुळे लोकांचा खर्च कमी होतो. अशा परिस्थितीत मागणी कमी होऊन वस्तूंच्या किमती घसरायला लागतात. दुसरीकडे, महागाई रोखण्यासाठी यूएस फेडने व्याजदर वाढवल्यास डॉलर मजबूत होतो.

जुलैमध्ये पुन्हा दर वाढू शकतात

फेड रिझर्व्हचे सचिव जेरोम पॉवेल यांनी म्हटले आहे की जुलैमध्ये व्याजदर पुन्हा 75 bps ने वाढू शकतात. ते म्हणाला की मी अचूक संख्या देऊ शकत नाही परंतु ते 0.5% ते 0.75% दरम्यान असू शकते.