President Election : राष्ट्रपतीपदाच्या निवडणुकीत खासदारांच्या मताचे मूल्य कमी होणार

नवी दिल्ली : जम्मू-काश्मीरमधील विधानसभेच्या मतदार संघ नसल्याचा परिणाम आगामी राष्ट्रपतीपदाच्या निवडणुकीतही दिसून येईल आणि खासदारांच्या मताचे मूल्य कमी होईल. मागील निवडणुकीत खासदाराच्या मताचे मूल्य 708 होते, ते 700 पर्यंत खाली येणे अपेक्षित आहे. राष्ट्रपती रामनाथ कोविंद यांचा कार्यकाळ २४ जुलै रोजी संपत असून त्याआधी नवीन राष्ट्रपतींची निवडणूक होणार आहे.

राष्ट्रपतीपदाच्या निवडणुकीत खासदाराच्या मताचे मूल्य दिल्ली, पुद्दुचेरी आणि जम्मू आणि काश्मीरसह राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांच्या राज्य विधानसभांमध्ये निवडून आलेल्या सदस्यांच्या संख्येवर आधारित आहे.

लोकसभा, राज्यसभा आणि दिल्ली, पुद्दुचेरी आणि जम्मू आणि काश्मीरसह राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांच्या विधानसभांचे सदस्य राष्ट्रपतीपदाच्या निवडणुकीत मतदान करतात. ऑगस्ट 2019 मध्ये लडाख आणि जम्मू -काश्मीर या दोन केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये विभाजित होण्यापूर्वी जम्मू आणि काश्मीर राज्यामध्ये विधानसभेच्या 83 जागा होत्या. नवीन प्रणाली अंतर्गत, जम्मू आणि काश्मीरमध्ये विधानमंडळ आहे, परंतु लडाख नाही आणि थेट केंद्राची सत्ता आहे.

जम्मू-काश्मीरसाठी स्थापन करण्यात आलेल्या परिसीमन आयोगाने गेल्या आठवड्यात आपला अहवाल सादर केला आहे. त्यात केंद्रशासित प्रदेशासाठी 90 सदस्यीय विधानसभेची शिफारस करण्यात आली होती. मात्र विधानसभेच्या निवडणुका अद्याप झालेल्या नसून त्याला वेळ लागू शकतो. मात्र, राज्यातील खासदार निवडणुकीत सहभागी होणार आहेत.

एखाद्या राज्याच्या विधानसभेचे आमदार राष्ट्रपतीपदाच्या निवडणुकीत भाग घेऊ शकणार नाहीत, अशी ही पहिलीच वेळ नाही. 1974 मध्ये नवनिर्माण आंदोलनानंतर 182 सदस्यांची गुजरात विधानसभा मार्चमध्ये विसर्जित करण्यात आली. फकरुद्दीन अली अहमद निवडून आलेल्या राष्ट्रपतीपदाच्या निवडणुकीपूर्वी गुजरात विधानसभेची स्थापना होऊ शकली नाही.

पहिल्या अध्यक्षीय निवडणुकीत खासदाराच्या मताचे मूल्य 494 होते.

1997 च्या अध्यक्षीय निवडणुकीपासून, संसद सदस्याच्या मताचे मूल्य 708 इतके निश्चित केले गेले आहे. 1952 मध्ये झालेल्या पहिल्या अध्यक्षीय निवडणुकीसाठी संसद सदस्याच्या मताचे मूल्य 494 होते. 1957 च्या अध्यक्षीय निवडणुकीत हे वाढून 496 झाले, त्यानंतर 493 (1962) आणि 576 (1967 आणि 1969) झाले. 3 मे 1969 रोजी राष्ट्राध्यक्ष झाकीर हुसेन यांच्या निधनामुळे 1969 साली राष्ट्रपतीपदाच्या निवडणुका झाल्या.

1974 च्या अध्यक्षीय निवडणुकीत खासदाराच्या मताचे मूल्य 723 होते. 1977 ते 1992 या काळात राष्ट्रपतीपदाच्या निवडणुकीसाठी हे 702 वर सेट करण्यात आले होते.