PrEP, PEP; 72 तासांत HIV संसर्गापासून कशी वाचवतात ही औषधं?

World Aids Day 2021 : एचआयव्ही (HIV) / एड्स (Aids) हा एक प्राणघातक आजार आहे ज्यावर आतापर्यंत कोणताही इलाज नाही. एचआयव्हीची लागण झालेल्या व्यक्तीला आयुष्यभर या विषाणूची लागण होते. जरी तज्ञांनी एचआयव्ही टाळण्यासाठी काही मार्ग सांगितले आहेत. त्याचबरोबर एड्सच्या रुग्णासाठी काही औषधे आहेत, ज्याद्वारे या आजाराची गुंतागुंत कमी करता येते. (prep pep How do these drugs protect against hiv infection within 72 hours world aids day 2021 nz)

अलीकडेच एक एचआयव्ही बाधित महिला तिच्या संसर्गातून बरी झाल्याची बातमी आली आहे. यामुळे एड्स हा असाध्य नसल्याची पुष्टी झाली आहे परंतु वैद्यकीय जगतात अजूनही गोंधळाची स्थिती आहे. त्या महिलेच्या उपचारासाठी अवलंबलेली प्रत्यारोपणाची पद्धत सर्वांना लागू होऊ शकत नाही, असे डॉक्टरांचे मत आहे. या परिस्थितीत, एड्सची लस (AIDS vaccine) आणि औषधाचा मार्ग अद्याप शोधला जात आहे, परंतु अशी दोन इंजेक्शन्स (Injections) आणि औषधे (medications) आहेत ज्यामुळे त्याचा धोका कमी होऊ शकतो. त्यांना PEP आणि PrEP म्हणतात. जाणून घ्या ते एड्सपासून कसे वाचवू शकतात -

PrEP म्हणजे काय?

प्री-एक्सपोजर प्रोफिलॅक्सिस (Pre-Exposure Prophylaxis) किंवा PrEP हा एक सावधगिरीचा उपाय आहे. ज्यांना एचआयव्हीची लागण होण्याची भीती वाटते त्यांना ते दिले जाते. सोप्या शब्दात, हे एचआयव्ही बाधित भागीदार, लैंगिक कर्मचारी किंवा रुग्णालयात काम करणाऱ्या लोकांशी कोणत्याही प्रकारचे लैंगिक संबंध असलेल्या लोकांना दिले जाते. हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की PrEP औषध फक्त एचआयव्ही निगेटिव्ह (HIV negative) लोकांनाच दिले जाते जेणेकरून विषाणूच्या संपर्कात आल्यानंतरही त्यांचा संसर्ग होण्याचा धोका खूप कमी होतो. हे औषध सुरू करण्यापूर्वी ती व्यक्ती एचआयव्ही बाधित नाही याची खात्री करणे आवश्यक आहे. डॉक्टरांनी औषधाचा कोर्स पूर्ण केल्यानंतर तीन महिन्यांनंतरही एचआयव्ही चाचणी (HIV test) घेण्याची शिफारस केली आहे.

हे ही वाचा - World AIDS Day 2022 : दर दिवशी 115 जणांचा एड्सनं मृत्यू; तीन टप्प्यांमध्ये पसरणाऱ्या या विषाणूचा संसर्ग कसा ओळखावा?

पीईपी संसर्गापासून देखील संरक्षण करते

PEP (post-exposure prophylaxis) चे पूर्ण रूप पोस्ट-एक्सपोजर प्रोफिलॅक्सिस आहे. हे औषध एचआयव्ही नकारात्मक लोकांना दिले जाते ज्यांना संसर्गाचा धोका असू शकतो. जर एखादी व्यक्ती कोणत्याही प्रकारे विषाणूच्या संपर्कात आली असेल, तर हे औषध त्याला संसर्गापासून वाचवण्याचे काम करते. असे मानले जाते की पीईपी औषध एक्सपोजर 72 तासांच्या आत घेतल्यास, बरे होण्याची शक्यता 98% आहे. पीईपी औषधाचा कोर्स फक्त एक महिना टिकतो.

(वरील माहिती सामान्य संदर्भांच्या आधारे देण्यात आली आहे. गरज वाटल्यास तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.)