मुंबई : आपल्याला आपल्या शरीराच्या आतील गोष्टीची माहिती नसते. त्यामुळे आपल्याला आपल्या शरीराच्या अंतर्गत भागात काय परिणाम होतो, हे कळत नाही. लोहाच्या कमतरतेमुळे शरीरात अनेक समस्या निर्माण होतात. लोह हे शरीरासाठी एक आवश्यक पोषक तत्व आहे, जे संपूर्ण शरीरात ऑक्सिजन पोहोचवण्याचे काम करते. आरोग्य तज्ज्ञांच्या मते लोह हा हिमोग्लोबिनचा महत्त्वाचा घटक आहे. लोहाच्या कमतरतेमुळे शरीरात निरोगी लाल रक्तपेशी तयार होत नाहीत, ज्यामुळे लोकांना अॅनिमिया होतो. शरीरात लाल रक्तपेशींच्या कमतरतेला आयर्न डेफिशियन्सी अॅनिमिया म्हणतात.
भारतात अशक्तपणाची समस्या पुरुषांपेक्षा महिलांमध्ये जास्त आढळते. त्यामुळे महिलांना अनिमिया होण्याची शक्यता जास्त आहे. लोहाच्या कमतरतेमुळे होणारी लक्षणे सहसा लोकांना समजत नाहीत.
लोहाच्या कमतरतेची लक्षणे - लोहाच्या कमतरतेमुळे, थकवा, अशक्तपणा, फिकट त्वचा, श्वास घेण्यास त्रास होणे, मूर्च्छित होणे, डोकेदुखी, हृदयाचे ठोके वाढणे, छातीत दुखणे, हात-पाय थंड होणे, कावीळ, केस गळणे, तोंडाच्या बाजूंना तडे जाणे, फोड येणे अशी लक्षणे. घसा आणि जीभ सुजलेली दिसते.
किती लोह आवश्यक आहे - आरोग्य तज्ज्ञांच्या मते, शरीरात लोह किती आवश्यक आहे हे त्या व्यक्तीचे वय, लिंग आणि एकूण आरोग्यावर अवलंबून असते. नवजात आणि मुलांना प्रौढांपेक्षा जास्त लोह आवश्यक आहे कारण त्यांचे शरीर वेगाने वाढत आहे. बालपणात, मुले आणि मुलींना समान प्रमाणात लोह आवश्यक असते. 4 ते 8 वर्षे वयोगटातील, दररोज 10 मिलीग्राम आणि 9 ते 13 वर्षे वयोगटातील 8 मिलीग्राम दररोज आवश्यक आहे.
त्याच वेळी, महिलांना अधिक लोहाची आवश्यकता असते कारण मासिक पाळीच्या दरम्यान त्यांच्या शरीरातून बरेच रक्त बाहेर जाते. डॉक्टरांच्या मते, 19 ते 50 वयोगटातील महिलांनी दररोज 18 मिलीग्राम लोह घेणे आवश्यक आहे, तर त्याच वयोगटातील पुरुषांसाठी केवळ 8 मिलीग्राम लोह पुरेसे आहे. दुसरीकडे, गरोदर किंवा स्तनपान करणाऱ्या स्त्रिया, किडनीचे आजार, अल्सर, गॅस्ट्रोइंटेस्टाइनल डिसऑर्डर, वजन कमी करणारी शस्त्रक्रिया, जे भरपूर व्यायाम करतात आणि शाकाहारी यांना जास्त प्रमाणात लोह घेण्याचा सल्ला दिला जातो.
या गोष्टींमध्ये जास्त लोह असते - चिकन, अंडी, मासे, चणे, मसूर, सुके वाटाणे, शेंगा जसे की बीन्स, पालक, हिरवे वाटाणे, ब्रोकोली, ब्रसेल्स स्प्राउट्स आणि संपूर्ण धान्यांमध्ये भरपूर लोह आढळते. शरीरात लोहाची कमतरता भासू नये म्हणून आहाराकडे विशेष लक्ष दिले पाहिजे.