Health Tips : मूड सतत बदलतोय? मग असू शकतं 'या' गंभीर आजाराचं लक्षण

Borderline Personality Disorder : अनेकदा आजूबाजूला घडणाऱ्या घटनांमुळे तुमचा मूड स्विंग होत असतो. तुमच्या दैनंदिन जीवनात घडणाऱ्या वेगवेगळ्या गोष्टींमुळे कधी राग येतो तर कधी आनंदी राहावसं वाटतं. पण केवळ त्यामुळे तुमचा मूड बदल असेल तर ही गोष्ट अजिबात सामान्य नाही. कारण अचानक मूड स्विंग होणे, चिडचिड होणे हे एकप्रकारचा आजार असू शकतो. बॉर्डरलाइन पर्सनॅलिटी डिसऑर्डर अर्थात BPD हा एक गंभीर मानसिक आजार आहे. याचा थेट संबंध मूड, वागणूक आणि नातेसंबंधांशी असतो. बीपीडी असलेल्या लोकांना इतरांना समजून घेण्यात अडचण येते. अशा व्यक्तींच्या भावनेवर आवार घालणे कठीण असते. अशावेळी कोणाचीही पर्वा न करता अमली पदार्थांचे सेवन करत स्वतःचे नुकसान करणे, अतिवेगाने वाहन चालवणे यासारख्या गोष्टी अशा मंडळींकडून केल्या जाऊ शकतात.  

मानसिक थकवा म्हणजे काय? त्याची कारणे आणि लक्षणे जाणून घ्या

हा एक गंभीर आणि दुर्बल रोग आहे. पारंपारिक थेरपी आणि औषधांसह योग्य उपचारांसह, बीपीडी असलेले लोक त्यांची लक्षणे व्यवस्थापित करू शकतात आणि परिपूर्ण जीवन जगू शकतात. सर्वात महत्वाची गोष्ट म्हणजे त्याला मानसिक पाया देणे. लक्षात ठेवण्याची पहिली गोष्ट म्हणजे बीपीडी हा वर्ण दोष किंवा कमकुवतपणा नाही. ही एक गंभीर परिस्थिती आहे आणि अशा व्यक्तीला योग्यरित्या समजून घेणे आणि त्याला दया आणि करुणा दाखवण्याची गरज आहे. जागरूक होऊन आपण निश्चितपणे BPD बद्दलचे गैरसमज दूर करू शकतो किंवा समस्येने ग्रासलेल्या व्यक्तीला आधार देऊ शकतो आणि त्याला आयुष्य जगण्याची दिशा दाखवू शकतो. 

ही आहेत बॉर्डरलाइन पर्सनॅलिटी डिसऑर्डरची लक्षणे

बॉर्डरलाइन पर्सनॅलिटी डिसऑर्डरने ग्रस्त असलेल्या व्यक्तीला अनेकदा वेडं असल्याचा ठपका दिला जातो. बीपीडीच्या कारणांमध्ये तीव्र भावनिक बदल, नातेसंबंधातील अडचणी आणि सोडून जाण्याची भीती यांचा समावेश होतो. बॉर्डरलाइन पर्सनॅलिटी डिसऑर्डरची पाच लक्षणे आहेत. 

1. स्व-प्रतिमा आणि ओळख यातील चढ-उतार

बॉर्डरलाइन पर्सनॅलिटी डिसऑर्डर (बीपीडी) चे वैशिष्ट्यपूर्ण लक्षण म्हणजे स्वत:ची प्रतिमा आणि स्वत:ची ओळख नष्ट होणे. ते समजण्यात अडचण येते. BPD असणाऱ्या व्यक्तींचे एक वेगळचं विश्व असते.  अनेकदा ही मंडळी स्वतःलाबद्दल अति आत्मविश्वास किंवा अतिशय खालच्या दर्जाचा विचार करत असतात.

2. एकाकी भावना

उदासीनता ही स्वाभाविक  गोष्ट आहे. परंतु BPD असलेल्यांसाठी रिक्तपणाची तीव्र भावना असते. परिणामी स्वतःमध्ये सतत मूर्खपणा, नातेसंबंधातील शून्यता किंवा क्रियाकलापांमध्ये आनंद, समाधान शोधण्यात असमर्थता दर्शवू शकते. त्यामुळे अशा व्यक्तीकडून अंमली पदार्थांचे सेवन, बेफिकीर वागणूक आणि भावनिक गैरवर्तनमुळे स्वत: ला हानी पोहचवत असतात.

3. रागावर नियंत्रण ठेवण्यात अडचण

रागावर नियंत्रण मिळवणे हे आव्हानात्मक वाटू शकते. बॉर्डरलाइन पर्सनॅलिटी डिसऑर्डर (बीपीडी) म्हणजे रागावर नियंत्रण नसते. भावनिक नियमन हे बीपीडीचे आणखी एक लक्षण आहे. परिणामी, अनेकांना अधिकाधिक तीव्र भावनांना सामोरे जावे लागते. त्यांचा हा राग अनियंत्रित आणि धोकादायक बनू शकतो.

4. त्याग करण्यासंदर्भातील  भीती

बॉर्डरलाइन पर्सनॅलिटी डिसऑर्डर (बीपीडी) सह जगणाऱ्यांसाठी त्यागाची भीती एक आव्हानात्मक लक्षण ठरु शकते. हे सहसा बालपणातील दुर्लक्ष किंवा त्याग करण्याच्या अनुभवांमुळे होते. परिणामी संबंध टिकवून ठेवण्यासाठी उन्मादपूर्ण प्रयत्न करू शकतात. काहीवेळा तुम्ही काहीतरी नवीन करण्याबाबत हताश किंवा आवेगपूर्ण निर्णय घेता. यात परस्परविरोधी भावना आणि वर्तन यांचे चक्र निर्माण करण्याची क्षमता आहे.

5. नातेसंबंधातील अस्थिरता 

अनेकदा अशा व्यक्तींकडून एखाद्याकडे पाहण्याचा त्यांचा दृष्टीकोन अति सुंदर किंवा अतिशय वाईट असू शकतो. तसेच सतत मेसेजिंग किंवा कॉलिंग, धमक्या किंवा आरोप, दोष देणे किंवा फेरफार करणे.

बॉर्डरलाइन पर्सनॅलिटी डिसऑर्डर (बीपीडी) वर उपचार करताना, कोणतेही ठोस उपचार उपलब्ध नाहीत. थेरपी, औषधोपचार आणि प्रियजनांच्या मदतीद्वारे बीपीडी असलेली व्यक्ती परिपूर्ण जीवन जगू शकते.

(वरील माहिती सामान्य संदर्भांवरून घेण्यात आली आहे. 'झी २४ तास' याची खातरजमा करत नाही. यामधून कोणत्याही प्रकारच्या उपचाराचा दावा केला गेलेला नाही. कुठलीही लक्षणं जाणवल्यास डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.)