Indian Wedding : हिंदू विवाह (Hindi Vivah) हे त्यांच्या विधींमुळे जास्त प्रचलित आहेत. त्यात होणारे विधींना प्राचीन काळापासून मान्यता आहे. प्रत्येक विधीचे वेगळे महत्तव आणि वैशिष्टय आहे. लग्नातील प्रत्येक विधी यथोपचार पार पडतो. विधीचे पालन केल्यास वर वधूच्या जीवनात चांगल्या गोष्टी घडतात असा समज व्यक्त केला जातो. लग्नात वधूची तांदूळ आणि नारळाने भरण्यापासून ते निरोपाच्या वेळी तांदूळ फेकण्यापर्यंत, अशा अनेक प्रथा आहेत ज्या आपण पाळत आलो आहोत आणि ज्या आपल्या जीवनात समृद्धी आणतात. अनेक प्रथांसोबतच काही प्रथाही आहेत ज्यांचे पालन करणेही धार्मिक शास्त्रानुसार अनिवार्य मानले जाते. अशीच एक प्रथा म्हणजे लग्नाच्या सर्व विधींमध्ये वधू वराच्या डाव्या बाजूला बसते. असे मानले जाते की लग्नाच्या पूजा किंवा हवनाच्या वेळी वधू वराच्या डाव्या बाजूला बसली तरच लग्न पूर्ण मानले जाते. (Hindu Tradition Why does the bride sit on the left side of the groom in all wedding rituals nz)
लग्नाचे अनेक प्रकार आहेत. जसे ब्रह्म विवाह, देव विवाह, आर्ष विवाह, प्रजापत्य विवाह, गंधर्व विवाह, असुर विवाह इ. प्राचीन काळी जेव्हा विवाह होत असत, तेव्हा अनेक वेळा असुर विवाह होत असत ज्यामध्ये अनेक प्रकारचे असुर विवाहात अडथळे निर्माण करत असत, त्यामुळे वराला स्वत:चे रक्षण करता यावे म्हणून आपल्या उजव्या बाजूला शस्त्रे ठेवत असत. म्हणूनच वधूला डाव्या बाजूला बसवले गेले. तेव्हापासून ही प्रथा सुरू आहे जी आजही पाळली जाते आणि लग्नाच्या वेळी वधू नेहमी डाव्या बाजूला बसते.
अशी समजूत आहे की जर वधू वराच्या डाव्या हाताला बसली (वधू-वरांची युती का केली जाते) तर ती नेहमी पतीच्या हृदयाच्या जवळ राहते. या कारणास्तव, ही परंपरा शतकानुशतके चालत आली आहे, जेणेकरून वधू-वरांचे प्रेमसंबंध सदैव चांगले राहावे आणि त्यांच्यात भांडणे होऊ नयेत.
उजवा हात नेहमीच शक्ती आणि कर्तव्याचे प्रतीक मानले गेले आहे, म्हणूनच सर्व काम उजव्या हाताने केले जाते, तर डाव्या हाताला नेहमीच प्रेम आणि सुसंवादाचे प्रतीक मानले जाते. असे मानले जाते की जर लग्नाच्या वेळी वधू डाव्या बाजूला बसली तर वधू आणि वर यांच्यात नेहमी प्रेमाची भावना निर्माण होते. याच कारणामुळे आजही वैवाहिक जीवनाला प्रेमाचे प्रतीक बनवण्याची ही प्रथा सुरू आहे. यासोबतच शास्त्रानुसार पत्नीला वामांगिनी मानले जाते आणि तिला नेहमी पतीच्या डाव्या बाजूला राहण्याचा सल्ला दिला जातो. लग्नाच्या मंडपात वधू-वर अग्नीचे साक्षीदार बनून कायमचे एकमेकांचे बनतात कारण ही प्रथा पाळली जाते.
जर आपण शास्त्रांवर विश्वास ठेवला तर देवी लक्ष्मी नेहमी भगवान विष्णूच्या डाव्या बाजूला विराजमान असते. विवाहादरम्यान वधूला लक्ष्मीचे रूप मानले जाते आणि वराला विष्णूचे रूप मानले जाते. या कारणास्तव, वधू आणि वर यांच्यातील संबंधांसाठी सर्व विधी डाव्या बाजूला बसून करणे सर्वोत्तम मानले जाते. अशाप्रकारे वधूने वराच्या डाव्या बाजूला लक्ष्मीजीप्रमाणे बसवले तर घरात सदैव सुख-समृद्धी राहते आणि वैवाहिक जीवन सुखी राहते.
(वर दिलेली माहिती सामान्य माहितीच्या आधारावर आहे.. 'झी २४ तास' याची खातरजमा करत नाही.)