Knee Surgery: गुडघ्याची शस्त्रक्रिया केव्हा करणे आवश्यक? वाटी बदलण्याची योग्य वेळ कोणती?

When is bad knee surgery necessary : मानवी शरीरात अनेक अवयव असतात. प्रत्येक अवयवाचा आपलं असं काम आणि प्रकृती असते. त्यातील गुघडे हे अतिशय महत्त्वाचे असतात. उतार वयामध्ये गुडघेदुखीमुळे घरात एक ना तर दोन ज्येष्ठ मंडळी त्रस्त असतात. गुडघेदुखीमागे अनेक कारणं असतात. वाढलेले वजन, व्हिटामिनची कमी यासारखे अनेक गोष्टी...मग अशावेळी गुडघेदुखी ही समस्या आता शस्त्रक्रियेवर आली आहे, ही गोष्ट कशी समजायची. गुडघे दुखीवर कायम शस्त्रक्रियाच पर्याय असतो असंही नाही. आयुर्वैदात आणि नॅचरोपॅथीमध्ये गुडघेदुखीवर अनेक उपाय सांगण्यात आलंय. 

आजकाल अनेक जण गुडघ्याच्या समस्येने त्रस्त असतात. आपलं वय जसजसं वाढतं हाडं कमकुवत होऊ लागतात. त्यातून गुडघेदुखीची समस्या होते. गुडघेदुखीमुळे चालण्यास असमर्थता, दैनंदिन कामात अडथळा निर्माण होतो, अशा वेळी गुडघ्यावर शस्त्रक्रिया करण्याची वेळ आली आहे का? ही भीती सर्वांनाच वाटते. गुडघा बदलण्याची ही योग्य वेळ नेमकी काय असतं? गुडघा बदलणे कधी करावे आणि त्याची लक्षणे काय आहेत? याबद्दल आज आपण जाणून घेणार आहोत. 

गुडघेदुखी कधी सुरू होते हे कसे ओळखावे?

वयानुसार गुडघेदुखी वाढते. सध्या 40 वर्षांखालील लोक मोठ्या संख्येने गुडघेदुखीने त्रस्त आहेत. गुडघेदुखीच्या प्रमुख कारणांमध्ये ऑस्टियोआर्थरायटिस, आनुवंशिकता, तणाव, लठ्ठपणा आणि दुखापत यांचा समावेश होतो. सपाट पाय सारख्या समस्या गुडघ्याच्या सांध्यावर अतिरिक्त ताण आणू शकतात, ज्यामुळे दीर्घकाळ धावणे किंवा बसणे यासारख्या क्रियाकलापांनंतर अस्वस्थता येते. 

सांध्यांवर वारंवार ताण आल्याने खेळाडूंमध्ये गुडघेदुखीची समस्या वाढते. वेदना असह्य होते आणि व्यक्तीला उभे राहणे, चालणे किंवा इतर कामे करणे कठीण होते. गुडघेदुखीचे व्यवस्थापन करण्यासाठी अनेकदा गुडघा बदलण्याची शस्त्रक्रिया केली जाते.

गुडघ्याची शस्त्रक्रिया कधी करावी?

गुडघा बदलण्याच्या शस्त्रक्रियेदरम्यान, तुमच्या गुडघ्यामध्ये काही भाग किंवा संपूर्ण गुडघा बदलण्यासाठी धातू किंवा प्लास्टिकपासून बनवलेले कृत्रिम सांधे लावले जातात. जरी या शस्त्रक्रियेसाठी पुनर्प्राप्तीसाठी वेळ आवश्यक असला तरी, ते खूप आवश्यक आराम देऊ शकते जे सहसा दीर्घकाळ टिकते. मात्र जोपर्यंत तुम्हाला तीव्र वेदना होत नाहीत तोपर्यंत या शस्त्रक्रियेची शिफारस केली जात नाही. जेव्हा पारंपारिक उपचार अयशस्वी होतात तेव्हा एखाद्याला गुडघा बदलण्याची शस्त्रक्रिया करावी लागते. 

'या' लक्षणांकडे लक्ष द्या सतत

अस्वस्थता आणि वेदना: जर तुम्हाला चालताना, व्यायाम करताना, उभे राहताना, बसताना, पायऱ्या चढताना किंवा रात्री झोपताना वेदना होत असतील तर गुडघा बदलण्याची वेळ येऊ शकते. ही वेदना तुमच्या हालचालींमध्ये अडथळा आणू शकते आणि तुमच्या झोपेचे वेळापत्रक व्यत्यय आणते. जेव्हा बाहेरचे हवामान दमट असते, तेव्हा तुमच्या गुडघ्यांना सूज आणि स्नायू ताठरता येऊ शकतात. इतकंच नाही तर तुमच्या सांध्यातील हाडे एकमेकांवर घासल्यामुळे झीज होऊ शकतात. गुडघा बदलण्याची शस्त्रक्रिया ही समस्या कमी करण्यास मदत करू शकते.

गुडघ्याच्या सांध्याच्या विकृतीमुळे तीव्र अस्वस्थता येते. तुम्हाला असह्य वेदना होत असल्यास, संधिवात झाल्यामुळे तुमचे पाय आतील बाजूस किंवा बाहेर वाकल्याचे तुमच्या लक्षात येईल. ही स्थिती जसजशी वाढत जाते तसतसे गुडघा वाकलेला दिसू शकतो. ज्या प्रकरणांमध्ये विकृती सतत वाढत राहते, गुडघा बदलणे हा एक चांगला पर्याय आहे.

गतीची श्रेणी: तुमचे वय वाढत असताना, तुम्हाला सांध्यातील लवचिकता कमी झाल्याचे लक्षात येऊ शकते, ज्यामुळे हालचाली मर्यादित होऊ शकतात. तुमच्या हालचाल करण्याच्या क्षमतेस अडथळा आणणारा गुडघा ताठरपणा ही अंतर्निहित समस्या दर्शवू शकते. जर तुमच्यासाठी सायकल चालवणे किंवा व्यायाम करणे अवघड काम असेल किंवा तुम्ही एखादी वस्तू उचलण्यासाठी वाकून राहू शकत नसाल, तर तुम्हाला गुडघा बदलण्याची शस्त्रक्रिया करावी लागेल. 

गुडघ्यांना सूज येणे: औषधोपचार किंवा फिजिओथेरपीनंतरही गुडघ्यांची सूज दीर्घकाळ राहिल्यास, तुम्हाला शस्त्रक्रिया करण्याचा सल्ला दिला जाऊ शकतो. रात्रीच्या झोपेवर गुडघेदुखीचा परिणाम होत असल्यास, सर्जन शस्त्रक्रियेची शिफारस करू शकतात.

(Disclaimer -  वरील माहिती सामान्य संदर्भांवरून घेण्यात आली आहे. 'झी २४ तास' याची खातरजमा करत नाही. यामधून कोणत्याही प्रकारच्या उपचाराचा दावा केला गेलेला नाही. कुठलीही लक्षणं जाणवल्यास डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.)