Vijay Diwas | भारताच्या जाबाज योध्यांसमोर पाकिस्तानी लष्कराची शरणागती; स्वतंत्र बांगलादेशची झाली निर्मिती

नवी दिल्ली : Vijay Diwas | भारताच्या जाबाज योध्यांसमोर पाकिस्तानी लष्कराची शरणागती; स्वतंत्र बांगलादेशची झाली निर्मिती भारत, पाकिस्तान आणि बांगलादेशच्या इतिहासातील आजचा दिवस महत्त्वाचा आहे. बांगलादेश, एकेकाळी पूर्व पाकिस्तान म्हणून पाकिस्तानचा भाग असलेला, 16 डिसेंबर 1971 रोजी स्वतंत्र राष्ट्र म्हणून जन्माला आला. पाकिस्तानी सैन्यावर भारताचा विजय आणि बांगलादेशच्या निर्मितीमुळे, दरवर्षी 16 डिसेंबर हा दिवस भारत आणि बांगलादेशात विजय दिवस म्हणून साजरा केला जातो.

बांगलादेशच्या निर्मितीत भारताची भूमिका महत्त्वाची होती. खरे तर पाकिस्तानी लष्कराच्या बांगलादेशी (त्यावेळच्या पूर्व पाकिस्तानातील) लोकांवर झालेल्या अत्याचारामुळेच भारताला या युद्धात उडी घ्यावी लागली. भारताच्या प्रतिकारामुळे पाकिस्तान आणि भारत यांच्यातील तणाव वाढला आणि सरतेशेवटी भारतीय लष्कराच्या कारवाईसमोर पाकिस्तान खचला आणि 16 डिसेंबर 1971 रोजी इतिहासातील सर्वात मोठी शरणागती म्हणून पाकिस्तानच्या 93,000 सैनिकांनी भारतासमोर गुडघे टेकले.

या वादाची सुरुवात 1947 मध्ये भारतातून पाकिस्तान आणि पूर्व पाकिस्तानची निर्मिती झाल्यापासून, पूर्व पाकिस्तानातील लोकांकडून आपल्यावर अन्या होत असल्याचे नेहमीच सांगितले जात असे. पाकिस्तानी राज्यकर्त्यांकडून होत असलेल्या भेदभावाविरुद्ध पूर्व पाकिस्तानातील लोकांमध्ये धुमसत असलेल्या संतापाने हळूहळू तीव्र निषेधाचे रूप धारण केले.

25 मार्च 1971 रोजी पाकिस्तानचा लष्करी हुकूमशहा जनरल याहिया खान याने पूर्व पाकिस्तानातील जनतेचा विरोध लष्करी बळावर चिरडून टाकण्याचे आदेश दिले. पूर्व पाकिस्तानातील या वाढत्या गोंधळानंतर भारतावरही दबाव वाढला. नोव्हेंबरपर्यंत भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील बांगलादेशाबाबतचा तणाव शिगेला पोहोचला होता.

3 डिसेंबर 1971 रोजी तत्कालीन पंतप्रधान इंदिरा गांधी कोलकाता येथे जाहीर सभा घेत होत्या. त्यानंतर बरोबर 5:40 वाजता पाकिस्तानी हवाई दलाच्या सेबर जेट आणि लढाऊ विमानांनी भारतीय हवाई सीमा ओलांडली आणि पठाणकोट, श्रीनगर, अमृतसर, जोधपूर आणि आग्रा येथील लष्करी तळांवर बॉम्ब टाकण्यास सुरुवात केली. यानंतर भारतीय लष्करानेही प्रत्युत्तर दिले.

14 डिसेंबर रोजी भारतीय लष्कराला कळले की ढाका येथील सरकारी निवासस्थानी रात्री 11 वाजता बैठक होणार आहे. भारतीय लष्कराने ठरवले की बैठकीच्या वेळीच गवर्नमेंट हाउसवर बॉम्बफेक केली जाईल. भारतीय हवाई दलाच्या मिग-21 विमानाने इमारतीचे छत उडवले. त्या बैठकीत तत्कालीन पूर्व पाकिस्तान (आता बांगलादेश) लष्करप्रमुख जनरल नियाझीही उपस्थित होते, ते त्या हल्ल्यातून थोडक्यात बचावले. भारतीय हवाई दलाच्या या हल्ल्यानंतर पाकिस्तानी लष्कराने पूर्णपणे गुडघे टेकले.

दोन दिवसांनंतर, 16 डिसेंबर 1971 रोजी संध्याकाळी 5 वाजता जनरल नियाझी 93 हजार पाकिस्तानी सैनिकांसह भारतीय सैन्याला शरण आले. त्याने आपले बॅज काढले आणि रिव्हॉल्व्हर खाली ठेवले. त्याचवेळी जनरल सॅम माणेकशॉ यांनी पंतप्रधान इंदिरा गांधींना फोन करून बांगलादेशवरील विजयाची बातमी सांगितली. यानंतर इंदिरा गांधींनी घोषणा केली - "ढाका ही आता स्वतंत्र देशाची स्वतंत्र राजधानी आहे.

vijay diwas 16 december, Vijay Diwas 2021