What is Surrogacy: सरोगसी नक्की काय आहे, ज्याद्वारे Priyanka Chopra झाली आई?

मुंबई : बॉलिवूड अभिनेत्री प्रियांका चोप्रा आई झाली आहे. खुद्द प्रियांकाने तिच्या एका इंस्टाग्राम पोस्टमध्ये याची पुष्टी केली आहे. प्रियांका आणि निक जोनास सरोगसीद्वारे पालक झाले आहेत. 2018 मध्येच दोघांचे लग्न झाले. परंतु सरोगसी तंत्राच्या मदतीने आई बनणारी प्रियांका ही एकमेव नाही. यापूर्वी बॉलिवूड अभिनेत्री प्रीती झिंटा, शिल्पा शेट्टी, शाहरुख खान, आमिर खान, करण जोहर, एकता कपूर आणि तुषार कपूर यांसारखे अनेक स्टार सरोगसीच्या मदतीने पालक बनले आहेत. सेलिब्रिटिच नाही, तर अनेक सर्वसामान्य लोकांसाठी सरोगसी एक वरदान ठरले आहे. कारण ज्या जोडप्याला मुलं होण्यासाठी अडचन असते, ते जोडपं देखील यापद्धतींचा वापर करुन आपल्या मुलाला या जगात आणत आहेत.

परंतु बऱ्याच लोकांच्या मनात एक प्रश्न उपस्थीत झाला आहे की, सरोगसी म्हणजे काय आणि भारतात त्याचे काय नियम आहेत? तर आज आम्ही तुम्हाला याबद्दलची माहिती देणार आहोत.

सरोगसी म्हणजे काय?

जेव्हा एखादे जोडपं मूल जन्माला घालण्यासाठी दुसऱ्या महिलेचा गर्भ भाड्याने घेतात, तेव्हा या प्रक्रियेला सरोगसी म्हणतात. म्हणजेच सरोगसीमध्ये स्त्री तिच्या किंवा दात्याच्या अंड्यांद्वारे दुसऱ्या जोडप्यासाठी गर्भवती होते. सरोगसीद्वारे मूल होण्यामागे अनेक कारणे आहेत.

उदाहरणार्थ, जोडप्याला वैद्यकीय-संबंधित कोणतीही समस्या असल्यास, गर्भधारणेमुळे महिलेच्या जीवाला धोका निर्माण होण्याची किंवा कोणतीही समस्या निर्माण होण्याची शक्यता असते किंवा स्त्रीला आपल्याला मूल होऊ नये असे वाटत असल्यास. असे लोकं दुसऱ्या स्त्रीचा गर्भ भाड्याने घेऊ शकतो. तर दुसऱ्याचे मूल आपल्या पोटात वाढवणाऱ्या स्त्रीला सरोगेट मदर म्हणतात.

सरोगसीसाठी, मूल होऊ इच्छिणारे जोडपे आणि सरोगेट आई यांच्यात करार केला जातो. या अंतर्गत, गर्भधारणेतून जन्मलेल्या मुलाचे कायदेशीर पालक असतात सरोगसी करणारी जोडपी. 
सरोगेट आईला गर्भधारणेदरम्यान स्वतःची काळजी घेण्यासाठी आणि वैद्यकीय गरजांसाठी पैसे दिले जातात, जेणेकरून ती गर्भधारणेदरम्यान स्वतःची काळजी घेऊ शकेल.

सरोगसीचे दोन प्रकार

सरोगसीचे दोन प्रकार आहेत. पारंपारिक सरोगसी ज्यामध्ये वडिलांचे किंवा दात्याचे शुक्राणू सरोगेट आईच्या अंड्यांशी जुळतात. या सरोगसीमध्ये सरोगेट मदर ही बायोलॉजिकल मदर (जैविक मदर) असते. 

दुसरी गर्भधारणा सरोगसी अशी असते, ज्यामध्ये सरोगेट आईचा मुलाशी अनुवांशिक संबंध नाही. म्हणजेच सरोगेट मदरची अंडी गरोदरपणात वापरली जात नाही. यामध्ये सरोगेट मदर ही मुलाची जैविक आई नसते. ती फक्त मुलाला जन्म देते. यामध्ये वडिलांचे शुक्राणू आणि आईची अंडी एकत्र करून किंवा दात्याचे शुक्राणू आणि अंडी यांची टेस्ट ट्यूब मिळाल्यानंतर ते सरोगेट आईच्या गर्भाशयात प्रत्यारोपित केले जाते.

भारतातील सरोगसी नियम

भारतात सरोगसीचा गैरवापर रोखण्यासाठी अनेक नियम तयार करण्यात आले आहेत. आर्थिक अडचणींमुळे बहुतांश गरीब महिला सरोगेट माता झाल्या आहेत.

2019 मध्येच व्यावसायिक सरोगसीवर बंदी घालण्यात आली होती. त्यानंतर सरोगसीचा पर्याय केवळ मदतीसाठी खुला राहिला आहे. व्यावसायिक सरोगसीवर बंदी घालण्याबरोबरच, नवीन विधेयकाने परोपकारी सरोगसीबाबतचे नियम आणि कायदेही कडक केले आहेत.

या अंतर्गत, परदेशी, सिंगल पालक, घटस्फोटित जोडपे, लिव्ह-इन पार्टनर आणि एलजीबीटी समुदायातील लोकांसाठी सरोगसीचे मार्ग बंद करण्यात आले आहेत. सरोगसीसाठी, सरोगेट आईकडे वैद्यकीयदृष्ट्या फिट प्रमाणपत्र असणे आवश्यक आहे, तरच ती सरोगेट माता बनू शकते. दुसरीकडे, सरोगसीचा अवलंब करणाऱ्या जोडप्यांकडे ते वंध्यत्वाचे वैद्यकीय प्रमाणपत्र असावे.

तथापि, सरोगसी नियमन विधेयक 2020 मध्ये अनेक सुधारणा करण्यात आल्या. यामध्ये कोणत्याही 'इच्छुक' महिलेला सरोगेट बनण्याची परवानगी होती.

कोरोनाच्या काळात सरोगसीची प्रकरणे वाढली

कोरोना महामारीनंतर गेल्या दोन वर्षांपासून मंदी आणि बेरोजगारीमुळे सरोगेट मातांच्या संख्येतही वाढ झाली आहे. इतरांच्या घरी झाडू-भांडी किंवा किरकोळ काम करणाऱ्या महिला किंवा कारखान्यात काम करणाऱ्या महिलांनी कमी वेळेत जास्त पैसे कमवण्यासाठी सरोगसीचा अवलंब केला आहे.

कुटुंबाचे भवितव्य सुरक्षित करण्यासाठी, मुलांची योग्य काळजी घेण्यासाठी आणि एखाद्याच्या शिक्षणाचा किंवा उपचाराचा खर्च उचलण्यासाठी तरुण वर्गातील महिलांना सरोगसीतून पैसे कमविण्याचा सोपा मार्ग दिसतो.