ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವರ ಬಜೆಟ್ ಮಂಡನೆ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ತಿಳಿದಿರಲೇಬೇಕಾದ 6 ಅಂಶಗಳು

ನವ ದೆಹಲಿ: ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಗುರುವಾರ ಮಂಡನೆಯಾಗಲಿರುವ ಕೇಂದ್ರ ಬಜೆಟ್-2018 ದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಯ ಕುರಿತು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಲಿದ್ದು, ಈ ಬಾರಿಯ ಬಜೆಟ್ ಅಗ್ಗವೇ ಅಥವಾ ದುಬಾರಿ ಆಗಿದೆಯೇ ಎಂಬುದು ಇನ್ನೆರಡು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ತಿಳಿಯಲಿದೆ. 

ಆದರೆ ಬಜೆಟ್ನಲ್ಲಿ ಇರುವ ಅನೇಕ ಪರಿಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಜನಸಾಮಾನ್ಯರು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಕಷ್ಟ. ಈ ಪದಗಳನ್ನು ಅನೇಕ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆಯಾದರೂ, ಅದರ ಅರ್ಥ ಏನೆಂಬುದು ತಿಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿಯೇ ಇಂದು, ಇಂತಹ ಕೆಲವು ಪರಿಭಾಷೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನಾವು ನಿಮಗೆ ತಿಳಿಸುತ್ತೇವೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ನೀವು ಬಜೆಟ್ ಭಾಷಣವನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.

ಹಣಕಾಸು ಮಸೂದೆ(Financial Bill) - ಬಜೆಟ್ ಒಂದು ಆರ್ಥಿಕ ಮಸುದೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಹೊಸ ಸರ್ಕಾರದ ನೀತಿಗಳು, ಹೊಸ ತೆರಿಗೆ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತ ತೆರಿಗೆ ರಚನೆಯ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಪ್ರಸ್ತಾಪಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವರು ಈ ಬಜೆಟ್ ಭಾಷಣವನ್ನು ಸದನದಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಿ, ನಂತರ ಸಂಸತ್ತಿನ ಅನುಮೋದನೆಗೆ ಅದನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ. 

ಎಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಹಣಕಾಸಿನ ಮಸೂದೆಗೆ ಕೆಲವು ವಿಶೇಷ ನಿಯಮಗಳಿವೆ. ಇದರ ಪ್ರಕಾರ, ರಾಜ್ಯಸಭೆಯು ಆರ್ಥಿಕ ಮಸೂದೆಗೆ ಅಂಗೀಕಾರ ನೀಡದಿದ್ದರೆ, ಸಂಸತ್ತಿನ ಅಂಗೀಕಾರ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಒಂದು ವೇಳೆ ಮೇಲ್ಮನೆಯೊಳಗೆ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ರವಾನಿಸಲು ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಬಹುಮತ ದೊರೆಯದಿದ್ದರೂ ಯಾವುದೇ ಸಮಸ್ಯೆಯಿಲ್ಲ. ಬಜೆಟ್ ಪ್ರಸ್ತಾಪಗಳನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಇತರ ಮಸೂದೆಗಳು ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅಂಗೀಕಾರಗೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದರೆ ಲೋಕಸಭೆ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಸಭೆಗಳೆರಡರ ಅನುಮೋದನೆ ಅತ್ಯಗತ್ಯ.

ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿಕೆ/ವೆಚ್ಚಗಳು(Capital Expenditure): ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿಕೆ/ವೆಚ್ಚಗಳು ಎಲ್ಲಾ ಬಜೆಟ್ ಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಇರುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ. ಆಸ್ತಿ ಸೃಷ್ಟಿಗಾಗಿ ಅಥವಾ ಯಂತ್ರೋಪಕರಣಗಳ ಖರೀದಿಗಾಗಿ ಅಥವಾ ಭೂಮಿಯ ಸ್ವಾಧೀನಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟ ಹಣವನ್ನು ಬಂಡವಾಳ ವೆಚ್ಚ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಸ್ವತ್ತುಗಳ ಸಾಲ ಅಥವಾ ಮಾರಾಟದಿಂದ ಸರ್ಕಾರವು ಪಡೆಯುವ ಹಣವನ್ನು ಬಂಡವಾಳದ ಆದಾಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಖಾತೆ(Public Account): ಪ್ರಾವಿಡೆಂಟ್ ಫಂಡ್ ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಬಜೆಟ್ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಖಾತೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ. ಜನರು ಭವಿಷ್ಯದ ಉಪಯೋಗಕ್ಕಾಗಿ ಈ ಖಾತೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಣ ಜಮಾ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗೆಂದು ಈ ಖಾತೆಗಳಲ್ಲಿ ಜಮಾ ಆಗುವ ಹಣದ ಮಾಲೀಕ ಸರ್ಕಾರ ಎಂದಲ್ಲ. ಆದರೆ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಅಂದಾಜಿನ ಪ್ರಕಾರ ಅವುಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, ಸರ್ಕಾರ ಈ ಖಾತೆಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಓರ್ವ ಬ್ಯಾಂಕರ್ನಂತೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. 

ಹಣಕಾಸಿನ ಕೊರತೆ(Fiscal deficit): ಹಣಕಾಸಿನ ಕೊರತೆಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯು ಸರ್ಕಾರವು ತನ್ನ ಆದಾಯಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಹಣವನ್ನು ಆರ್ಥಿಕ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ವೆಚ್ಚ ಮಾಡಿದಾಗ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಸರ್ಕಾರ ಯಾವಾಗಲೂ ಹಣಕಾಸಿನ ಕೊರತೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ, ಸರ್ಕಾರ ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. ಹಣಕಾಸಿನ ನಷ್ಟವನ್ನು ಜಿಡಿಪಿ ಶೇಕಡಾವಾರು ಎಂದು ಅಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಳೆದ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಆರ್ಥಿಕ ನಷ್ಟವು ಶೇ. 2.5 ರಿಂದ ಶೇ. 3.5% ರ ನಡುವೆ ಇದೆ. 

ಖಜಾನೆ ಮಸೂದೆಗಳು(Treasury bills): ಖಜಾನೆ ಮಸೂದೆ ಅಥವಾ ಟಿ-ಮಸೂದೆ ಸರ್ಕಾರಿ ಭದ್ರತಾ ಪತ್ರಗಳು, ಇವುಗಳು ಒಂದು ವರ್ಷದವರೆಗೆ ಮಾತ್ರ ಪ್ರಬುದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ವಿಶೇಷ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಖರ್ಚು ಮಾಡಲು ಸರ್ಕಾರವು ಸಾಕಷ್ಟು ಆದಾಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರ ಟಿ-ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. 

ಆಕಸ್ಮಿಕ ನಿಧಿ/ತುರ್ತು ನಿಧಿ(Contingency Fund): ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಸರ್ಕಾರ ತುರ್ತು ನಿಧಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ನಿಧಿ ಬಳಕೆಗೆ, ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವ ಸಂಸತ್ತಿನಿಂದ ಅನುಮೋದನೆಯನ್ನು ಪಡೆಯಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವ ಅಥವಾ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯ ಬಳಿ ಇರುತ್ತದೆ.