ભેદી રોગના ઝપેટમાં આવ્યા ગુજરાતના મહામૂલા જાનવરો, પગ કામ કરતા બંધ થઈને સીધું મોત આવે છે

Anand News બુરહાન પઠાણ/આણંદ : ગુજરાત રાજ્યમાં છેલ્લા કેટલાક સમયથી શ્વાન અને ઘોડામાં પાછલા બે પગોને લકવા મારી જવા જેવી પિરોપ્લાસ્મોસિસ બિમારી જોવા મળી છે. આણંદની વેટરનરી હોસ્પીટલમાં સપ્તાહમાં બેથી ત્રણ આ રોગનાં કેસ આવ્યા છે. તેમજ રાજ્યમાં ચારથી વધુ ઘોડાઓનાં આ રોગથી મોત નિપજ્યા છે.

શ્વાનને લકવો લાગ્યો 
આણંદની પોલીસ ડોગ સ્કવોર્ડનાં શ્વાન સાગર સહિત બે શ્વાનને પાછળનાં બે પગથી લકવા થઈ જવા અને શ્વાનનાં પાછળનાં બે પગ કામ કરતા બંધ થઈ ગયા હતા. જેના બાદ પિરોપ્લાસ્મોસિસ હોવાનું નિદાન થયું. આણંદની કામધેનું યુનિવર્સિટી સંચાલિત વેટરનરી કોલેજમાં સારવાર માટે લાવવામાં આવતા શ્વાનને દવાઓ સાથે ફિઝીયોથેરાપી સારવાર આપવામાં આવી રહી છે. અહિયાં છેલ્લા કેટલાક સમયથી દર સપ્તાહમાં આ રોગનાં બેથી ત્રણ કેસો આવી રહ્યા છે. 

પોતાના શ્વાન અને ઘોડાનું પરીક્ષણ કરાવી લેવું
શ્વાન અને ઘોડાઓમાં પિરોપ્લાસ્મોસિસ બીમારી જોવા મળતા આણંદનાં પોલીસ અશ્વદળનાં તમામ ધોડાઓનું પરિક્ષણ કરવામાં આવ્યું હતું. પરંતુ તમામ ધોડાઓ સ્વસ્થ હોવાનું જણાયું હતું, વેટનરી હોસ્પીટલનાં ડૉ.પી વી પરીખનાં જણાવ્યા અનુસાર, રાજ્યમાં પિરોપ્લાસ્મોસિસ બીમારીથી ત્રણથી ચાર જેટલા ધોડાઓનાં મોત પણ નિપજ્યા છે. ત્યારે રાજયમાં શ્વાન અને ઘોડા પાળતા પાલકોને તેઓએ પોતાનાં અશ્વ અને શ્વાનની તપાસ કરાવવા પણ અનુરોધ કર્યો છે.

ચેપી રોગ, અન્ય પશુઓમાં પણ ફેલાઈ શકે છે 
સામાન્ય રીતે કથીરી અને ઈતરડીનાં કારણે શ્વાન અને ઘોડાઓમાં આ રોગ થતો હોય છે અને ત્યારબાદ આ રોગ અન્ય પશુઓમાં ફેલાતો હોય છે, અને તેનાં કારણે પશુઓમાં પાછળનાં પગમાં લકવા થતા કેટલીક વાર મૃત્યુની ધટના પણ બનતી હોય છે. જેથી આ રોગથી બચવા માટે શ્વાન અને ઘોડા સહિતનાં પશુપાલકોએ કથીરી અને ઈતરડી નિયંત્રણ માટે કાર્યવાહી કરવી જોઈએ.

પિરોપ્લાસ્મોસિસ શું છે?  
પિરોપ્લાસ્મોસિસ અથવા બેબેસિઓસિસ એ એક રોગ છે જે પ્રાણીના લાલ રક્ત કોશિકાઓને અસર કરે છે, જે એનિમિયા (નિસ્તેજ મ્યુકોસ મેમ્બ્રેન) દ્વારા વર્ગીકૃત થયેલ છે. ઘરેલું અને જંગલી પ્રાણીઓની મોટાભાગની પ્રજાતિઓ આ રોગની સંભાવના ધરાવે છે, રોગનું કારણભૂત એજન્ટ પિરોપ્લાઝમા કેનિસ છે, જે પ્રાણીના શરીરમાં પ્રવેશ કરે છે અને એરિથ્રોસાઇટ્સ - લાલ રક્ત કોશિકાઓનો સક્રિયપણે નાશ કરે છે. પાળતુ પ્રાણીનો ચેપ બેબેસિયા અથવા પિરોપ્લાઝમથી ચેપગ્રસ્ત ટિક દ્વારા ડંખ દરમિયાન થાય છે. ચેપની ટોચ વસંતના અંતમાં અને પાનખરની શરૂઆતમાં જોવા મળે છે, જે જીનસ આઇક્સોડ્સના બગાઇના સામૂહિક સક્રિયકરણ સાથે સંકળાયેલ છે.

પિરોપ્લાસ્મોસિસ સાથે ચેપ કેવી રીતે થાય છે 
યુનિસેલ્યુલર પરોપજીવીઓ ચેપી રોગના કારક એજન્ટ છે. લાલ રક્ત કોશિકાઓમાં ઘૂસીને, પાયરોપ્લાઝમ તેમને નષ્ટ કરે છે. પરોપજીવીઓ ટિકની લાળ ગ્રંથીઓમાં સ્થળાંતર કરે છે, અને કૂતરાના જંતુના ડંખ દરમિયાન, તેઓ પાલતુના શરીરમાં પ્રવેશ કરે છે. પછી પાયરોપ્લાઝમા પ્રણાલીગત રક્ત પ્રવાહમાં પ્રવેશ કરે છે, જ્યાં તેઓ સક્રિય રીતે એરિથ્રોસાઇટ્સને પકડે છે, તેમને અસર કરે છે. ચેપ એ હકીકતને કારણે પણ ખતરનાક છે કે તેમની મહત્વપૂર્ણ પ્રવૃત્તિ દરમિયાન, પિરોપ્લાઝમ ઝેર ઉત્પન્ન કરે છે જે રોગના કોર્સને જટિલ બનાવે છે અને પ્રાણીની સેન્ટ્રલ નર્વસ સિસ્ટમને ગંભીર નુકસાન પહોંચાડે છે. શરીરનો નશો અને નર્વસ નિયમનમાં સમસ્યાઓ આંતરિક અવયવોના કામ પર નકારાત્મક અસર કરે છે, ચયાપચય અને હિમેટોપોએટીક પ્રક્રિયામાં વિક્ષેપ પેદા કરે છે. એક નિયમ તરીકે, પિરોપ્લાસ્મોસિસનું નિદાન કરાયેલા પ્રાણીઓમાં, રોગપ્રતિકારક તંત્ર મોટા પ્રમાણમાં પીડાય છે. શ્વાનમાં પિરોપ્લાઝ્મોસીસના પ્રારંભિક કિસ્સાઓ હૃદય, રુધિરવાહિનીઓ અને ફેફસાના કામમાં સમસ્યાઓ દ્વારા વર્ગીકૃત થયેલ છે. સામાન્ય ગેસનું વિનિમય ઘટે છે, ઓક્સિજન ભૂખમરો થાય છે, જે મગજની પેશીઓને ન ભરવાપાત્ર નુકસાન પહોંચાડે છે. એરિથ્રોસાઇટ્સની સંખ્યામાં ઘટાડો થવાના પરિણામે, શરીરના પેશીઓમાં બળતરા પ્રક્રિયાઓ થાય છે. કિડનીની રચનાઓ અને શરીરના કુદરતી ફિલ્ટરની કામગીરીમાં સમસ્યાઓ છે - યકૃત.