ડ્રોન દીદી યોજના: સરકાર આપે છે 15 હજાર પગાર અને 8 લાખની સહાય, મહિલાઓને ઘરબેઠા નોકરી

Namo Drone Didi: ડ્રોન દીદી જેમ લખપતિ દીદી નામની યોજના ચલાવી સરકાર મહિલાઓને સમૃદ્ધ બનાવવા માગે છે. ડ્રોન દીદી યોજના મહિલાઓ માટે આ સૌથી મોટી યોજના છે. મહિલાઓ ઘરબેઠા સારી કમાણી કરી શકે છે સરકાર આ યોજના પાછળ કરોડો રૂપિયાનું બજેટ ફાળવી રહી છે. નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે વચગાળાનું બજેટ રજૂ કરતી વખતે ડ્રોન દીદી યોજના માટે મોટી જાહેરાત કરી હતી. તેમણે આ યોજના માટે ફાળવણીમાં અઢી ગણો વધારો કર્યો છે.  આ યોજનાનું ફોકસ ગ્રામીણ ક્ષેત્રની મહિલાઓને સશક્ત અને આત્મનિર્ભર બનાવવાનો છે. સરકારે નમો ડ્રોન દીદી યોજના માટે વચગાળાના બજેટમાં 500 કરોડ રૂપિયા ફાળવ્યા છે. આ ગયા વર્ષની ફાળવણી (રૂ. 200 કરોડ) કરતાં 2.5 ગણી વધારે છે. નમો ડ્રોન યોજના માટે વધેલા ભંડોળ કૃષિ ક્ષેત્રમાં ડ્રોન ટેક્નોલોજીને પ્રોત્સાહન આપવાની સરકારની પ્રતિબદ્ધતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે. આ યોજનાનો લાભ કોને મળશે? આ યોજના ક્યારે શરૂ થઈ? કોઈ તેનો લાભ કેવી રીતે લઈ શકે? અહીં અમે તમને વિગતો આપી છે. 

ખેતીમાં મહિલાઓની ભાગીદારી વધી

સરકાર ખેતીમાં મહિલાઓની ભાગીદારી વધારવા માટે ઘણી યોજનાઓ પણ શરૂ કરી રહી છે. લખપતિ દીદી યોજના પણ આવા પ્રયાસોનો એક ભાગ હતી. હવે કેન્દ્ર સરકારે કૃષિ મહિલાઓની આવક વધારવા માટે ડ્રોન દીદી યોજના શરૂ કરી છે. નરેન્દ્ર મોદીએ 30 નવેમ્બરે વીડિયો કોન્ફરન્સિંગ દ્વારા ડ્રોન દીદી યોજનાની શરૂઆત કરી હતી. આ યોજના હેઠળ, સરકારે આગામી કેટલાક વર્ષોમાં 1261 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ કરીને 15,000 મહિલા સ્વસહાય જૂથોને ડ્રોન પ્રદાન કરવાનો નિર્ણય કર્યો છે. ખેતીમાં મહિલાઓની ભાગીદારી વધી રહી છે. તેનાથી મહિલાઓ સશક્ત બની રહી છે. આ ઉપરાંત તેનો પરિવાર પણ આર્થિક રીતે મજબૂત બની રહ્યો છે. 

15,000 મહિલાઓને ડ્રોન ડ્રોન મળશે

વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ 30 નવેમ્બરે વીડિયો કોન્ફરન્સિંગ દ્વારા ડ્રોન દીદી યોજનાની શરૂઆત કરી હતી. આ દરમિયાન તેમણે વિકાસ ભારત સંકલ્પ યાત્રાના સહભાગીઓ સાથે પણ વાતચીત કરી હતી. ડ્રોન દીદી યોજના હેઠળ, સરકારે આગામી કેટલાક વર્ષોમાં 1261 કરોડ રૂપિયા ખર્ચીને 15,000 મહિલા સ્વસહાય જૂથોને ડ્રોન આપવાનો નિર્ણય કર્યો છે.

ડ્રોન દીદી માટે ફાળવણી કેમ વધી?

- વધુ મહિલાઓને તાલીમ: સરકાર આગામી 3 વર્ષમાં 10 લાખ મહિલાઓને ડ્રોન ઉડાડવા અને ખેતીમાં ડ્રોનનો ઉપયોગ કરવા તાલીમ આપવાનું લક્ષ્ય ધરાવે છે.

- ડ્રોન માટે ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરનો વિકાસઃ સરકાર ડ્રોન માટે તાલીમ કેન્દ્રો, સમારકામ કેન્દ્રો અને ચાર્જિંગ સ્ટેશન બનાવશે.

- ડ્રોન સંશોધન અને વિકાસઃ સરકાર ડ્રોન ટેકનોલોજીના વિકાસ માટે સંશોધન અને વિકાસને પ્રોત્સાહન આપશે.

- ડ્રોન સ્ટાર્ટઅપ્સને પ્રોત્સાહનઃ સરકાર ડ્રોન સ્ટાર્ટઅપ્સને નાણાકીય અને તકનીકી સહાય પૂરી પાડશે.

તાલીમમાં શું શીખવવામાં આવશે?
નમો ડ્રોન દીદી યોજના હેઠળ મહિલાઓને ડ્રોન ઉડાવવા, ડેટા એનાલિસિસ અને ડ્રોનની જાળવણીની તાલીમ આપવામાં આવશે. તેમને ડ્રોનનો ઉપયોગ કરીને વિવિધ કૃષિ કામગીરી માટે પણ તાલીમ આપવામાં આવશે. તેમાં પાકની દેખરેખ, જંતુનાશકો અને ખાતરોનો છંટકાવ અને બિયારણની વાવણીનો સમાવેશ થાય છે.

વચગાળાના બજેટમાં શું જાહેરાત કરવામાં આવી?
1 ફેબ્રુઆરીએ રજૂ કરવામાં આવેલા વચગાળાના બજેટમાં ડ્રોન દીદી યોજના માટે 500 કરોડ રૂપિયાની ફાળવણી કરવામાં આવી છે. ગયા વર્ષની સરખામણીએ આ ફાળવણી 2.5 ગણી વધારે છે. ગયા વર્ષે આ યોજના માટે 200 કરોડ રૂપિયા આપવામાં આવ્યા હતા.

મહિલાઓને ડ્રોન ઉડાવવા માટે દર મહિને 15,000 રૂપિયા મળશે

આ ડ્રોન યોજના દ્વારા, ડ્રોન દ્વારા ખાતર અને જંતુનાશકોના છંટકાવમાં ખેડૂતોને મદદ કરશે. આ માટે આ મહિલાઓને લગભગ 15 દિવસ સુધી ટ્રેનિંગ આપવામાં આવશે. ડ્રોન ઉડાડવા માટે ડ્રોન પાઈલટ અને કો-પાઈલટને દર મહિને એક નિશ્ચિત રકમ આપવામાં આવશે. આ સિવાય મહિલાઓને ડ્રોન ખરીદવા માટે તેની કિંમતના 80 ટકા અથવા વધુમાં વધુ 8 લાખ રૂપિયા આપવામાં આવશે. ડ્રોન દીદી યોજનાના ઘણા ફાયદા થશે. આના દ્વારા મહિલાઓનું સશક્તિકરણ પ્રથમ પ્રાથમિકતા છે. આ યોજના તેમને આર્થિક રીતે સ્વતંત્ર બનાવશે. આનાથી કૃષિ ક્ષેત્રમાં ઉત્પાદકતા અને કાર્યક્ષમતા વધવાની અપેક્ષા છે. આ યોજનાથી કૃષિ ખર્ચ ઘટાડી શકાય છે. તેનાથી રોજગારીની તકો પણ વધશે. નમો ડ્રોન દીદી યોજના એ ભારત સરકારની મહત્વાકાંક્ષી પહેલ છે.

આ યોજના છે

દેશભરમાં 14500 મહિલા સ્વ-સહાય જૂથો (SHG) ને ડ્રોન આપવામાં આવશે, જેનો ઉપયોગ તેમની આવક વધારવા માટે ખેતીમાં થઈ શકે છે. આ કેન્દ્ર સરકારની યોજના છે અને સરકાર તેમાં 80 ટકા સબસિડી આપશે. બાકીના 20 ટકા પર લોન આપવામાં આવશે. આ લોનમાં બીજો ફાયદો પણ છે. વ્યાજમાં 3 ટકા રિબેટ અલગથી આપવામાં આવશે.

ડ્રોન પેકેજની સંભવિત કિંમત 10 લાખ રૂપિયા

કૃષિ મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, ડ્રોન પેકેજની સંભવિત કિંમત 10 લાખ રૂપિયાની આસપાસ હશે. આ રીતે, 10 લાખ રૂપિયાના ડ્રોન માટે, SHGને 8 લાખ રૂપિયાની સબસિડી મળશે. 2 લાખની લોન આપવામાં આવશે. હાલમાં, દેશભરમાં લગભગ 10 કરોડ મહિલાઓ SHG નો ભાગ છે.

આ એક પેકેજમાં હશે

આ પેકેજમાં ડ્રોન, ચાર વધારાની બેટરી, ચાર્જિંગ હબ, ચાર્જિંગ માટે જેનસેટ અને ડ્રોન બોક્સ હશે. ડ્રોન ઉડાડનાર મહિલાને ડ્રોનના પાઈલટને ટ્રેનિંગ આપવામાં આવશે અને અન્ય મહિલાને કો-પાઈલટ તરીકે ડેટા એનાલિસિસ અને ડ્રોનના મેઈન્ટેનન્સ માટે ટ્રેનિંગ આપવામાં આવશે. આ 15 દિવસની તાલીમનો આ પેકેજમાં સમાવેશ કરવામાં આવશે. જેમાં મહિલાઓને ડ્રોનનો ઉપયોગ કરીને વિવિધ કૃષિ કાર્યો માટે તાલીમ આપવામાં આવશે. આ યોજના હેઠળ આપવામાં આવેલા ડ્રોનનો ઉપયોગ નેનો ખાતર અને જંતુનાશકોના છંટકાવ માટે કરવામાં આવશે.

ખેતી માટે ડ્રોનનો ઉપયોગ કેટલો ફાયદાકારક છે?

એકાએક રોગચાળાને કારણે કોઈપણ પાક પર છંટકાવ કરવો અશક્ય હોય છે. હવે આ ડ્રોન ટેક્નોલોજીથી એક સમયે મોટા વિસ્તારમાં છંટકાવ કરી શકાશે. તેનાથી દવા અને સમય બંનેની બચત થશે. અગાઉ સમયના અભાવે ખેડૂતો દવાનો છંટકાવ કરી શકતા ન હતા. જેના કારણે પાકમાં જીવાતોનો ઉપદ્રવ થતો હતો અને પાક બગડતો હતો, પરંતુ હવે ડ્રોનથી એક જ વારમાં વધુ એકરમાં છંટકાવ કરી શકાશે.

નમો ડ્રોન યોજના ક્યારે શરૂ થઈ?
નમો ડ્રોન દીદી યોજના 2022માં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ શરૂ કરી હતી. આ અંતર્ગત આગામી 5 વર્ષમાં 1 લાખ મહિલાઓને તાલીમ આપવામાં આવશે. આ યોજના સમગ્ર દેશમાં કૃષિ વિજ્ઞાન કેન્દ્રો (KVKs) દ્વારા લાગુ કરવામાં આવશે.