ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗೌರವಕ್ಕೆ ಅವಮಾನ ತಡೆ ಕಾಯ್ದೆ, 1971 ರಾಷ್ಟ್ರಧ್ವಜ, ಸಂವಿಧಾನ, ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ನಕ್ಷೆಯಂತಹ ದೇಶದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಿಹ್ನೆಗಳಿಗೆ ಅವಮಾನಿಸುವುದನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸುತ್ತದೆ.
ರಾಷ್ಟ್ರಧ್ವಜ ಅಥವಾ ಭಾರತೀಯ ತ್ರಿವರ್ಣವು ನಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ನಮ್ಮ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆಯನ್ನು ತುಂಬಾ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ದೇಶದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಕೆಂಪು ಕೋಟೆ ಮೇಲೆ ಧ್ವಜ ಹಾರಿಸಿದಾಗ ಅದು ನಮಗೆ ಭಾರತೀಯ ಎಂಬ ನಿಜವಾದ ಭಾವನೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.
ಒಬ್ಬ ಆಟಗಾರನು ನಮ್ಮ ರಾಷ್ಟ್ರ ಧ್ವಜವನ್ನು ಹಾರಿಸಿದಾಗ ಅಥವಾ ಒಂದು ಕ್ರೀಡಾಕೂಟದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ತ್ರಿವರ್ಣ ಧ್ವಜವನ್ನು ಹಾರಿಸುವುದನ್ನು ನಾವು ನೋಡಿದಾಗ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆಯ ಮನೋಭಾವವು ನಮ್ಮನು ಆವರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮ ಕೆಚ್ಚೆದೆಯ ಸೈನಿಕರು ರಾಷ್ಟ್ರಧ್ವಜವನ್ನು ಹಿಡಿದು ಅಥವಾ ಅದನ್ನು ಹಾರಿಸಿದಾಗ ಮತ್ತು ನಮಸ್ಕರಿಸಿದಾಗ, ಅದು ಶತ್ರುಗಳ ಮೇಲೆ ನಮ್ಮ ವಿಜಯವನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತದೆ. ಸೈನಿಕನ ದೇಹವು ತ್ರಿವರ್ಣದಿಂದ ಸುತ್ತಿದಾಗ ಧೈರ್ಯಶಾಲಿ ಹೃದಯದ ಮೇಲಿನ ಗೌರವವು ದ್ವಿಗುಣಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
ಇಂದು ನಾವು ರಾಷ್ಟ್ರಧ್ವಜವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಕೆಲವು ನಿಯಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಲವು ನೀತಿ ನಿಯಮಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸಿವುದು ಹೇಗೆ? ಶಿಸ್ತಿನ ಕ್ರಮಗಳು ಯಾವವು?. ರಾಷ್ಟ್ರಧ್ವಜದ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಮೂಲತಃ ಲಾಂಛನಗಳು ಮತ್ತು ಹೆಸರುಗಳ ನಿಯಮಗಳಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ - ಅನುಚಿತ ಬಳಕೆ ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ ಕಾಯಿದೆ, 1950 ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗೌರವ ಕಾಯ್ದೆ 1971 ರ ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನೂ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗೌರವಕ್ಕೆ ಅವಮಾನ ತಡೆ ಕಾಯ್ದೆ, 1971 ರಾಷ್ಟ್ರಧ್ವಜ, ಸಂವಿಧಾನ, ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ನಕ್ಷೆಯಂತಹ ದೇಶದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಿಹ್ನೆಗಳಿಗೆ ಅವಮಾನಿಸುವುದನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸುತ್ತದೆ.
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ಯಾವುದೇ ಕಾಗದದ ಧ್ವಜಗಳನ್ನು ಆಕಸ್ಮಿಕವಾಗಿ ತಿರಸ್ಕರಿಸಬಾರದು ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿಯಾಗಿ ವಿಲೇವಾರಿ ಮಾಡಬೇಕು. ಅಧಿಕೃತ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ, ಬ್ಯೂರೋ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್ಸ್ ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಗುರುತು ಹೊಂದಿರುವ ವಿಶೇಷಣಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿರುವ ಧ್ವಜಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಬಳಸಬಹುದು.
ಹಾನಿಗೊಳಗಾದ ಅಥವಾ ಗಲೀಜಾದ ಧ್ವಜವನ್ನು ಹಾಕುವುದನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿದೆ. ಭಾರತದ ಧ್ವಜ ಸಂಹಿತೆಯು ತ್ರಿವರ್ಣವನ್ನು ವಾಣಿಜ್ಯ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿ ಅಥವಾ ವಸ್ತುವಿಗೆ ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿಸಬಾರದು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದೆ. ಧ್ವಜ ಸಂಹಿತೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಧ್ವಜವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದಾಗಲೆಲ್ಲ, ಅದನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಇಡಬೇಕು ಮತ್ತು 'ಗೌರವದ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು'. ಹಾನಿಗೊಳಗಾದ ಅಥವಾ ಗಲೀಜಾದ ಧ್ವಜವನ್ನು ಹಾಕುವುದನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಫ್ಲ್ಯಾಗ್ ಕೋಡ್ ತ್ರಿವರ್ಣ ರ ಅನಿಯಂತ್ರಿತ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ ಲಾಂಛನಗಳು ಮತ್ತು ಹೆಸರುಗಳ ನಿಬಂಧನೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತ್ರಿವರ್ಣವನ್ನು ನೆಲಕ್ಕೆ ಮುಟ್ಟಲು ಅಥವಾ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಜಾಡು ಹಿಡಿಯಲು ಅಥವಾ ತಲೆಕೆಳಗಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಕಲು ಅನುಮತಿಸಬಾರದು. ಭಾರತದ ಧ್ವಜ ಸಂಹಿತೆಯು 2002 ರಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದಿತು ಮತ್ತು ಇದು ಧ್ವಜದ ಗೌರವ ಮತ್ತು ಘನತೆಯನ್ನು ಗೌರವಿಸುವವರೆಗೂ ತ್ರಿವರ್ಣವನ್ನು ಅನಿಯಂತ್ರಿತವಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. (ಚಿತ್ರ ಮೂಲ: Twitter@PIB_India)
ಹುತಾತ್ಮ ಯೋಧ ಉಮ್ಮರ್ ಫಯಾಜ್ ರ ಮೇಲೆ ಭಾರತೀಯ ಸೈನಿಕರು ತ್ರಿವರ್ಣವನ್ನು ಹಾಕಿದರು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ರಾಷ್ಟ್ರಧ್ವಜವನ್ನು ಅರ್ಧಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಹರಿಸಲು ಅವಕಾಶವಿಲ್ಲ. ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ರಾಷ್ಟ್ರ ನಾಯಕರ ಮರಣ ಹೊಂದಿದಾಗ ಅಥವಾ ನಮ್ಮ ಸೇನೆ ಅಥವಾ ಅರೆಸೇನಾ ಸೈನಿಕರ ಅಂತಿಮ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಯಾವುದೇ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲು ಅವಕಾಶವಿಲ್ಲ. ಬಾವುಟ ಅಥವಾ ಪೀಠೋಪಕರಣಗಳ ಮೇಲೆ ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ಕಲಾಕೃತಿಗಳ ಮೇಲೆ ತ್ರಿವರ್ಣ ಧ್ವಜದ ಮೇಲೆ ಚಿತ್ರಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಅಗೌರವವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗೌರವಕ್ಕೆ ಅವಮಾನ ತಡೆ ಕಾಯ್ದೆ 1971 ರ ಪ್ರಕಾರ ಶಿಕ್ಷೆ ನೀಡಬಹುದು.
ಭಾರತದ ಧ್ವಜ ಸಂಹಿತೆಯು 2002 ರಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದಿತು ಮತ್ತು ಇದು ಧ್ವಜದ ಗೌರವ ಮತ್ತು ಘನತೆಯನ್ನು ಗೌರವಿಸುವವರೆಗೂ ತ್ರಿವರ್ಣವನ್ನು ಅನಿಯಂತ್ರಿತವಾಗಿ ಹರಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಇದು ಧ್ವಜವನ್ನ ಸರಿಯಾದ ರೀತಿ ಹಾರಿಸುವ ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಪೂರ್ವ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಬದಲಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಇದನ್ನು ಮೂರು ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ - ತ್ರಿವರ್ಣದ ಸಾಮಾನ್ಯ ವಿವರಣೆ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ಧ್ವಜವನ್ನು ಹಾರಿಸುವ ನಿಯಮಗಳು ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಧ್ವಜವನ್ನು ಹಾರಿಸುವ ನಿಯಮಗಳು.
