Sunrise: ପ୍ରତିଦିନ ପ୍ରଥମେ କେଉଁଠାରେ ହୋଇଥାଏ ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ? ଏହି ୪ ସ୍ଥାନର ରହସ୍ୟ ଭେଦ କରି ପାରୁନାହାଁନ୍ତି ବୈଜ୍ଞାନିକ

Where In The World Does The Sunrise First: କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ ଘୂରିବା ଜାରି ରଖିଛି ପୃଥିବୀ। ଏହି କାରଣରୁ ସୂର୍ଯ୍ୟାଲୋକ ପୃଥିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ପଡ଼ିବା ଜାରି ରହିଛି। ହେଲେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି ଯେ, ପ୍ରଥମ ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ କେଉଁଠାରେ ହୋଇଥାଏ? ଏନେଇ ମତ ରଖି କାଲଟେକ୍  ଜ୍ୟୋତିର୍ବିଜ୍ଞାନୀ କାମେରନ୍ ହାମେଲସ୍ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଶାରୀରିକ ରୂପରେ ପ୍ରଥମ ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ ଭଳି କିଛି ଘଟଣା ନାହିଁ। ଆମେ କେବଳ ବିଶ୍ୱାସ କରୁ ଯେ ଏହା ହେଉଛି ପ୍ରଥମ ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ। ଏହା ହେଉଛି ଶେଷ ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ। ପୃଥିବୀ ହେଉଛି ଗୋଲାକାର। ଯିଏ କ୍ରମାଗତ ଭାବେ ଘୂରି ବୁଲୁଛି। ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟା ପ୍ରତିଦିନ ଜାରି ରହିବ। ଏହି କାରଣରୁ କୌଣସି ପ୍ରକୃତ ପ୍ରଥମ ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ ନାହିଁ।

କାଲଟେକ୍  ଜ୍ୟୋତିର୍ବିଜ୍ଞାନୀ କାମେରନ୍ ହାମେଲସ୍ (Astrophysicist Cameron Hummels) କହିଛନ୍ତି, ସମୟ ଗଣନା କରିବା ପାଇଁ ଆଜିର ଆଧୁନିକ ମନୁଷ୍ୟ ସମୟ ସଂରକ୍ଷଣ ପ୍ରଣାଳୀ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। 
ବିଭିନ୍ନ ସମୟ ମଣ୍ଡଳ (Time Zone) ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇଛି। ଏହା ସହିତ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ତାରିଖ ରେଖା (International Date Line) ସ୍ଥିର କରାଯାଇଛି। ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ (Sunrise) ଏବଂ ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ (Sunset) ହେବାର ପ୍ରକ୍ରିୟା କେବଳ ଏହି ରେଖା ଉପରେ ହୋଇଥାଏ। ଏହି ରେଖାରୁ କେବଳ ପର ଦିନର ସମୟ ବାବଦରେ ଜଣା ପଡ଼ିଥାଏ। ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦିନ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଏହି ରେଖାର ଏକ ଅଂଶରେ ଉଦୟ ହୋଇଥାନ୍ତି, ଯାହା ଦିନର ଆରମ୍ଭକୁ ଚିହ୍ନିତ କରିଥାଏ। ଦିନର ଶେଷରେ ଏହି ରେଖା ଉପରେ ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ହୋଇଥାଏ।

ଉଭୟ ଉତ୍ତର-ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକା ମହାଦେଶ (North-South American Continent) ନିକଟରେ ଅବସ୍ଥିତ କିରିବାଟି ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜ (Kiribati Archipelago) ଠାରେ ଅଧିକାଂଶ ସମୟରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ (Sun) ପ୍ରଥମେ ଦୃଶ୍ୟମାନ ହୋଇଥାଏ। ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ତାରିଖ ରେଖା ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରର (Pacific Ocean) ମଧ୍ୟଭାଗରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥାଏ। ଏହି ରେଖା ପ୍ରାୟତଃ ୧୮୦ତମ ଦ୍ରାଘିମା ରେଖା ଉପରେ ଯାଇଥାଏ। ସାଧାରଣତ ଏହା ଏକ ସରଳ ରେଖା। ହେଲେ କେତେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହା ଅଳ୍ପ ବହୁତେ ବଙ୍କା ତେଢା ରହିଥାଏ। ଯାହା ଦ୍ୱାରା କୌଣସି ଦେଶକୁ ଦୁଇଟି ସମୟ ମଣ୍ଡଳରେ ବିଭକ୍ତ କରିବାକୁ ପଡିବ ନାହିଁ।  

ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ତାରିଖ ରେଖା କିରିବାଟି ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜରୁ ପୂର୍ବ ଭାଗରେ ପ୍ରାୟ ୩୨୦୦ କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ ବାହାରି ଯାଇଥାଏ। କିରିବାଟି ସମୟ ମଣ୍ଡଳ (Kiribati Time Zone) ପୃଥିବୀରେ ପ୍ରଥମେ ଆସିଥାଏ।  ଯାହା ହେଉଛି UTC+14। ଅର୍ଥାତ୍ ବର୍ଷର ସର୍ବାଧିକ ସମୟ ପାଇଁ କିରିବାଟି ଠାରେ ପ୍ରଥମେ ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ ହୋଇଥାଏ। କିରିବାଟି ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜର ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଭାଗରେ ଅବସ୍ଥିତ ମିଲେନିୟମ୍ ଦ୍ୱୀପ (Millennium Island) 
ଠାରେ ପ୍ରଥମ ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ ହୋଇଥାଏ। ଏହାକୁ କାରୋଲିନ ଦ୍ୱୀପ (Caroline Island) ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ। ଏହି ଦ୍ୱୀପରେ କୌଣସି ମଣିଷ ବସବାସ କରନ୍ତି ନାହିଁ। ଏହି ଦ୍ୱୀପ ପୃଥିବୀରେ ପ୍ରଥମେ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ସ୍ୱାଗତ 
କରିଥାଏ। ହେଲେ ଏହା ସବୁ ବେଳ ପାଇଁ ନୁହେଁ। 

ପୃଥିବୀ ଏହାର ଅକ୍ଷରେ ୨୩.୫ ଡିଗ୍ରୀ ଝୁଲି ରହିଛି। ସେଥିପାଇଁ ପୃଥିବୀର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ସୂର୍ଯ୍ୟକିରଣ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ସମୟରେ ବିଭିନ୍ନ ଉପାୟରେ ଦୃଶ୍ୟମାନ ହୋଇଥାଏ। ଦକ୍ଷିଣ ଗ୍ରୀଷ୍ମ ସୋଲଷ୍ଟାଇସ (Southern Summer Solstice) ଏବଂ ଉତ୍ତର ଗ୍ରୀଷ୍ମ ସଲଷ୍ଟାଇସ୍ (Northern Summer Solstice) ଅର୍ଥାତ ୨୧ କିମ୍ବା ୨୨ ଡିସେମ୍ବରରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ମକର କ୍ରାନ୍ତିରେ (Tropic of Capricorn) ଅଧିକ ଆଲୋକ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ। ଏହି କାରଣରୁ, ଆଣ୍ଟାର୍କଟିକା ମହାଦେଶର ଅଧିକାଂଶ ସ୍ଥାନରେ ୨୪ ଘଣ୍ଟା ପାଇଁ ସୂର୍ଯ୍ୟାଲୋକ ଉପଲବ୍ଧ ରହିଥାଏ। 

ଆଣ୍ଟାର୍କଟିକା ମହାଦେଶ (Antarctica Continent) ନିକଟରେ ନ୍ୟୁଜିଲ୍ୟାଣ୍ଡର ୟଙ୍ଗ ଦ୍ୱୀପ (Young Island of New Zealand) ରହିଛି। ଯେଉଁଠାରେ ଅନେକ ଥର ପ୍ରଥମେ ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ ହେଉଥିବାର ଦେଖାଯାଏ। ହେଲେ ଏହା ଏକ ବର୍ଷରେ ସମୁଦାୟ ସମୟର ୧୦-୧୫ ପ୍ରତିଶତ ହୋଇଥାଏ। ଅବଶିଷ୍ଟ ସମୟ, ପୃଥିବୀର ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ହେତୁ ଆଲୋକର ପ୍ରତିଫଳନ ହେତୁ ୟଙ୍ଗ ଦ୍ୱୀପରେ ସର୍ବଦା ଆଲୋକ ରହିଥାଏ। ଏପରିକି ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ପରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ଦ୍ୱୀପରେ ସୂର୍ଯ୍ୟାଲୋକ ଉପଲବ୍ଧ ରହିଥାଏ। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଆଣ୍ଟାର୍କଟିକା ମହାଦେଶର ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଡିବଲ୍ ଗ୍ଲେସିୟର ଯେଉଁଠାରେ ପ୍ରଥମେ ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ ମଧ୍ୟ ହୋଇଥାଏ।

ଏବେ ଉତ୍ତର ଗ୍ରୀଷ୍ମ ସଲଷ୍ଟାଇସ୍ (Northern summer solstice) ଏବଂ ସାଉଥ୍ ୱିଣ୍ଟର ସଲଷ୍ଟାଇସ୍ (Southern Winter Solstice) ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିବା। ୨୦ ଜୁନରୁ ୨୨ ଜୁନ୍ ମଧ୍ୟରେ ସୂର୍ଯ୍ୟକିରଣ ଉତ୍ତର ଗୋଲାର୍ଦ୍ଧରେ ଅଧିକ ପଡିଥାଏ। ଏହି ସମୟରେ ଋଷିଆ-ଆଲାସ୍କା (Russia-Alaska) ମଧ୍ୟରେ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ତାରିଖ ରେଖା ଅତିକ୍ରମ କରିଥାଏ। ଏହି ରେଖା ଦୁଇଟି ଦ୍ୱୀପ ମଧ୍ୟରେ ଗତି କରେ। ତାହା ହେଉଛି ବିଗ୍ ଡିଆମେଡେ ଦ୍ୱୀପ (Big Diomede Island) ଏବଂ ଲିଟିଲ୍ ଡିଆମେଡେ ଦ୍ୱୀପ (Little Diomede Island)। ବିଗ୍ ଡିଆମେଡେ ଋଷିଆ ଅଂଶରେ ଆସିଥାଏ। ଅନ୍ୟପଟେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର (United States of America) ଆସିଥାଏ ଲିଟିଲ୍ ଡିଓମେଡେ ଦ୍ୱୀପ। ସେଥିପାଇଁ ଋଷିଆର ବିଗ୍ ଡିଆମେଡେ ଦ୍ୱୀପ ଜୁନ୍ ମାସରେ ପ୍ରଥମେ ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ ଦେଖିଥାଏ।