Sleeping Tips: ઓછી ઊંઘથી વધી શકે છે અકાળે મૃત્યુનું જોખમ, થઈ શકે છે ઘણી ગંભીર બિમારીઓ

તમને જણાવી દઈએ કે, પુખ્ત વયના લોકોએ દરરોજ રાત્રે 07 કલાકથી વધુ ઊંઘ લેવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ. 

ઊંઘ એ આપણી દિનચર્યાનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે. તે આપણા શરીરની ઘણી પ્રણાલીઓને આરામ અને સમારકામ અને નુકસાનમાંથી પુનઃપ્રાપ્ત કરવા સક્ષમ બનાવે છે.   

પૂરતી ઊંઘ મેળવવામાં સતત અસમર્થતા ડિપ્રેશન, ડાયાબિટીસ, સ્થૂળતા, હાર્ટ એટેક, હાઈ બ્લડ પ્રેશર અને સ્ટ્રોક જેવી જીવલેણ પરિસ્થિતિઓનો શિકાર બનવાનું જોખમ વધારે છે.

ઊંઘના પ્રથમ ત્રણ તબક્કા દરમિયાન, પેરાસિમ્પેથેટિક નર્વસ સિસ્ટમ સક્રિય હોય છે, જે પાચન અને આરામમાં સંક્રમણને નિયંત્રિત કરે છે. આનાથી હૃદયના ધબકારા અને બ્લડ પ્રેશરમાં ઘટાડો થાય છે.

છેલ્લા તબક્કામાં એટલે કે રેપિડ આઇ મૂવમેન્ટ (REM) સ્ટેજમાં, હૃદયની પ્રવૃત્તિ વધે છે અને આંખો ફરે છે. સર્જનાત્મકતા, શીખવાની ક્ષમતા અને યાદોને સંગ્રહિત કરવા જેવા જ્ઞાનાત્મક કાર્યો માટે આ તબક્કો મહત્વપૂર્ણ છે.

સૂતા પહેલા આલ્કોહોલ અથવા કેફીન યુક્ત પીણાં લેવાથી ઊંઘના ચક્રમાં વિક્ષેપ પડી શકે છે. ઊંઘના અભાવની સમસ્યા તીવ્ર અથવા લાંબા ગાળાની હોઈ શકે છે. 

તીવ્ર સમસ્યાનો અર્થ એ હોઈ શકે છે કે એક કે બે દિવસ સુધી ઊંઘ ન આવવી. આ એક ટૂંકા ગાળા જેવું લાગે છે, પરંતુ ઊંઘ વિના 24 કલાક ગાળવાથી એકાગ્રતા ગુમાવવા ઉપરાંત અન્ય ઘણા જોખમી પરિણામો આવી શકે છે.

આના કારણે આંખોમાં સોજો, શ્યામ વર્તુળો, ચીડિયાપણું, યાદશક્તિમાં ઘટાડો, મૂંઝવણ, ઝડપી નિર્ણયો લેવા અને માહિતીનું વિશ્લેષણ કરવામાં અસમર્થતા અને ખોરાકની તૃષ્ણામાં વધારો જેવા લક્ષણો ઉભરી શકે છે.

જો તમે ઊંઘ્યા વિના બીજો દિવસ પસાર કરો તો આ લક્ષણો વધુ તીવ્ર બની શકે છે. આવી સ્થિતિમાં વ્યક્તિના વર્તનમાં પણ ફેરફાર જોવા મળે છે.  

શરીરની ઊંઘની ઈચ્છા પ્રબળ બને છે, જેના કારણે વ્યક્તિ માઈક્રોસ્લીપ લેવાનું શરૂ કરે છે, એટલે કે તે અનિચ્છનીય નિદ્રા લેવાનું શરૂ કરે છે, જે લગભગ 30 સેકન્ડ સુધી રહી શકે છે.

ઊંઘની અછત પણ ખાવાની ઇચ્છામાં વધારો કરે છે અને વિવિધ પ્રણાલીઓની અતિશય સક્રિયતા તરફ દોરી જાય છે અને રોગપ્રતિકારક શક્તિ નબળી પડી જાય છે, જે આપણને રોગો માટે વધુ સંવેદનશીલ બનાવે છે.

જાગ્યા પછી જેમ જેમ ત્રીજો દિવસ પસાર થાય છે, તેમ તેમ ઊંઘની જરૂરિયાત વધુ તીવ્ર બને છે, જેના કારણે વ્યક્તિ લાંબા સમય સુધી માઇક્રોસ્લીપ લે છે, વાસ્તવિક દુનિયાથી ડિસ્કનેક્ટ થઈ જાય છે અને મૂંઝવણની સ્થિતિમાં રહે છે.

તે જ સમયે, ચોથો દિવસ ઊંઘ વિના વિતાવ્યા પછી, લક્ષણો તેની ટોચ પર પહોંચે છે અને 'સ્લીપ ડિપ્રિવેશન સાયકોસિસ' નું સ્વરૂપ લે છે, જ્યાં વ્યક્તિ વાસ્તવિકતાનું અર્થઘટન કરવામાં અસમર્થ બને છે અને કોઈપણ કિંમતે ઊંઘવા માંગે છે.

ઊંઘની અછતને કારણે થતી સમસ્યાઓમાંથી બહાર નીકળવાની પ્રક્રિયા દરેક વ્યક્તિ માટે અલગ અલગ હોય છે. કેટલાક લોકો માત્ર એક રાતની ગાઢ ઊંઘ લેવાથી તમામ લક્ષણોથી છુટકારો મેળવી શકે છે.

તે જ સમયે, ઘણા લોકોને આ લક્ષણો દૂર કરવામાં ઘણા દિવસો અથવા અઠવાડિયા લાગી શકે છે. જો કે, અભ્યાસો દર્શાવે છે કે ઊંઘનું વળતર ઘણીવાર મેટાબોલિક ફેરફારોને ઉલટાવતું નથી જે વજનમાં વધારો અને ઇન્સ્યુલિન સંવેદનશીલતામાં ઘટાડો તરફ દોરી જાય છે.

આ કિસ્સાઓમાં પણ, વ્યક્તિ ઊંઘ્યા વિના પ્રમાણમાં ટૂંકા સમય પસાર કરે છે. અલગ-અલગ શિફ્ટમાં કામ કરતા પ્રોફેશનલ્સને ઘણીવાર ઊંઘની અછતનો સામનો કરવો પડી શકે છે.

જે લોકો નાઇટ શિફ્ટમાં કામ કરે છે તેઓ સામાન્ય રીતે દિવસની પાળીમાં કામ કરતા લોકો કરતા દરરોજ સરેરાશ એકથી ચાર કલાક ઓછી ઊંઘ લે છે. તેનાથી તેમના અકાળે મૃત્યુનું જોખમ વધી શકે છે.

જો કે, ઘણા અભ્યાસો પહેલાથી જ બહાર આવ્યા છે કે ખૂબ ઓછી ઊંઘ અકાળ મૃત્યુના જોખમ સાથે સંકળાયેલ છે. તેવી જ રીતે, વધુ પડતી ઊંઘ પણ અકાળ મૃત્યુના જોખમ સાથે સંકળાયેલ હોવાનું જાણવા મળ્યું છે.

Disclaimer: અહીં આપેલી જાણકારી સામાન્ય જાણકારીઓ પર આધારિત છે. ZEE 24 કલાક તેની પુષ્ટિ કરતું નથી.