ભાજપ આ રાજ્ય જીતશે તો પણ પીએમ મોદી અને અમિત શાહની કસોટી થશે, આસાન નહીં હોય જીત

નવી દિલ્લીઃ જો ભાજપ રાજસ્થાનમાં સત્તામાં આવશે તો તે ઉત્તર પ્રદેશની ફોર્મ્યુલા લાગુ કરી શકે છે. 2017માં યુપીમાં સત્તામાં આવ્યા બાદ ભાજપે એક મુખ્યમંત્રી અને બે ડેપ્યુટી સીએમ બનાવ્યા હતા. મોદીની ગેરંટી રાજસ્થાનમાં અશોક ગેહલોતની ગેરંટી પર ભારે પડી રહી છે. એક્ઝિટ પોલના સર્વે અનુસાર આ વખતે પણ પરંપરા મુજબ રાજસ્થાનમાં નિયમ બદલાવાના છે. મોટાભાગના એક્ઝિટ પોલમાં ભાજપને સ્પષ્ટ બહુમતી મળતી દેખાઈ રહી છે.

એક્ઝિટ પોલ અનુસાર ભારતીય જનતા પાર્ટીને 94-114 બેઠકો મળી શકે છે. રાજ્યમાં બહુમત માટે 100 સીટોની જરૂર છે. 5 રાજ્યોની ચૂંટણીમાં રાજસ્થાન એકમાત્ર એવું રાજ્ય છે, જ્યાં કોંગ્રેસની સરકાર છે અને ભાજપ વાપસી કરી રહી છે. જો કે અહીં મુખ્યમંત્રીની પસંદગી પાર્ટી હાઈકમાન્ડ માટે આસાન નથી. રાજસ્થાનમાં ભાજપ તરફથી મુખ્યમંત્રી પદ માટે ઓછામાં ઓછા 5 મોટા દાવેદારો છે.

જોકે, જીતના નજીકના આંકડાઓને કારણે પાર્ટી હાઈકમાન્ડ માટે મુખ્યમંત્રીને અંતિમ રૂપ આપવાનું સરળ નથી. જાણકારોનું કહેવું છે કે પાર્ટીના આ એક નિર્ણયની બે સ્તરે અસર પડી શકે છે. પ્રથમ અસર લોકસભા ચૂંટણી દરમિયાન થશે, જે હવેથી માત્ર 3 મહિના પછી પ્રસ્તાવિત છે. સીએમની પસંદગીથી 5 વર્ષ સુધી સરકાર ચલાવવા પર પણ અસર પડશે.

ભાજપમાં CMના કેટલા દાવેદારો છે?
વસુંધરા રાજે- ભાજપના રાષ્ટ્રીય ઉપાધ્યક્ષ વસુંધરા રાજે બે વખત રાજસ્થાનના મુખ્યમંત્રી રહી ચૂક્યા છે. સમગ્ર ચૂંટણીમાં તે એકમાત્ર રાજ્ય સ્તરીય નેતા હતી, જેણે પોતાની સીટની બહાર જઈને ભાજપના ઉમેદવારો માટે પ્રચાર કર્યો હતો. ચૂંટણી પહેલા મુખ્યમંત્રી અશોક ગેહલોતે કહ્યું હતું કે વસુંધરા ભાજપનો છુપાયેલ ચહેરો છે. જો કે રાજસ્થાનના રાજકીય વર્તુળોમાં વસુંધરા અને ભાજપ હાઈકમાન્ડ વચ્ચેના કડવા ઝઘડાની સૌથી વધુ ચર્ચા થઈ રહી છે. સૂત્રોના હવાલાથી રાજસ્થાનના અખબારોમાં અમિત શાહ અને વસુંધરા વચ્ચે દુશ્મનાવટના સમાચાર મોટા પ્રમાણમાં પ્રકાશિત થાય છે. રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘના નેતાઓની નારાજગી પણ વસુંધરા રાજેના માર્ગમાં મોટો અવરોધ માનવામાં આવે છે. 2003માં જ્યારે વસુંધરા પહેલીવાર મુખ્યમંત્રી બન્યા ત્યારે સંઘના નેતાઓ સાથે તેમનો વિવાદ શરૂ થયો હતો.

તત્કાલીન આરએસએસ ચીફ કેએસ સુદર્શને વસુંધરાના કામની ખુલ્લેઆમ ટીકા કરી હતી. 2008 સુધીમાં, સંઘની પૃષ્ઠભૂમિના ઘણા નેતાઓએ પોતાને સરકારથી દૂર કરી દીધા હતા. જોકે, ધારાસભ્યોના સમર્થનને કારણે વસુંધરા મજબૂત રહી. 2013માં વસુંધરાને બીજી વખત મુખ્યમંત્રી પદ મળ્યું, પરંતુ આ વખતે પણ હાઈકમાન્ડ બહુ ખુશ નહોતા. 2018 માં, વસુંધરાના વીટોએ હાઈકમાન્ડના નજીકના ગજેન્દ્ર સિંહ શેખાવતને પ્રદેશ અધ્યક્ષ બનવાની મંજૂરી આપી ન હતી. આ બધા સિવાય વસુંધરાના પક્ષમાં સમર્થનના શબ્દો પણ કહેવામાં આવી રહ્યા છે. વસુંધરાના નજીકના 50થી વધુ નેતાઓ ભાજપના સિમ્બોલ પર ચૂંટણી લડી રહ્યા છે. 10થી વધુ નજીકના અપક્ષો ચૂંટણી લડી રહ્યા છે અને તેઓ પણ ચૂંટણી જીતવાની સ્થિતિમાં છે. જો વસુંધરા ચૂંટણી પછી 50 ધારાસભ્યોનું સમર્થન એકત્ર કરે છે તો તેમની અવગણના કરવી હાઈકમાન્ડ માટે મોંઘી સાબિત થઈ શકે છે. 

દિયા કુમારી- રાજકીય વર્તુળોમાં 'વસુંધરા નહીં તો કોણ' પ્રશ્નનો પહેલો જવાબ રાજસમંદના સાંસદ દિયા કુમારી છે. વસુંધરાની જેમ દિયા પણ રાજવી પરિવારની છે. બીજેપી હાઈકમાન્ડ ખાસ કરીને વડાપ્રધાન મોદી તેમને વિશ્વાસપાત્ર માને છે. જયપુર શાહી પરિવારની એકમાત્ર વારસદાર દિયા 2013માં રાજકારણમાં જોડાઈ હતી. હાલમાં તે જયપુરની વિદ્યાધરનગર સીટ પરથી ધારાસભ્ય તરીકે ચૂંટણી લડી રહી છે. રાજપૂત ચહેરો હોવાને કારણે દિયાનું નામ રેસમાં સૌથી આગળ છે. જો કે, આ જ કારણ પણ તેમના માર્ગમાં અવરોધ છે. રાજસ્થાનમાં મુખ્યમંત્રી તરીકે રાજપૂતોની સતત નિમણૂકને કારણે 2018માં જાટ અને ગુર્જર મતદારો ભાજપથી અલગ થઈ ગયા હતા. આ વખતે પાર્ટીએ આ મતદારોને રીઝવવા માટે કોઈને મુખ્યમંત્રી તરીકે જાહેર કર્યા નથી. જો ભાજપ સરકાર બને ત્યારે દિયા કુમારીને મુખ્યમંત્રી બનાવે તો ભવિષ્યમાં જાટ અને ગુર્જરો પાર્ટીથી અલગ થઈ જવાનો ભય રહેશે.

અર્જુન રામ મેઘવાલ- રાજસ્થાન ભાજપમાં અર્જુન રામ મેઘવાલને સીએમ પદ માટે ડાર્ક હોર્સ તરીકે જોવામાં આવી રહ્યા છે. મેઘવાલ હાલમાં મોદી કેબિનેટમાં મંત્રી છે અને તેમને વડાપ્રધાનની ખૂબ નજીક માનવામાં આવે છે. IASની નોકરી છોડીને રાજકારણમાં જોડાયેલા મેઘવાલ પણ દલિત સમુદાયના છે. માત્ર રાજસ્થાનમાં જ દલિત સમુદાયની વસ્તી લગભગ 16 ટકા છે. મેઘવાલને દલિત ક્વોટામાંથી પણ મોદી કેબિનેટમાં સ્થાન મળ્યું છે. મેઘવાલને 2016માં નિહાલચંદ ગેહલોતની જગ્યાએ કેબિનેટમાં સામેલ કરવામાં આવ્યા હતા. રાજસ્થાનમાં 17 ટકા દલિતો છે, જેમનો ઝુકાવ મોટાભાગે કોંગ્રેસ તરફ છે. BSP પણ દલિત મતો દ્વારા દરેક ચૂંટણીમાં 5-10 બેઠકો જીતવામાં સફળ થાય છે. મેઘવાલની એક વિશેષતા એ છે કે તે કોઈ જૂથ સાથે જોડાયેલા નથી. તેઓ વસુંધરાના સમયમાં ભાજપમાં જોડાયા હતા. આવી સ્થિતિમાં જો ભાજપ મેઘવાલને સીએમ તરીકે પ્રોજેકટ કરે તો વસુંધરા ખુલ્લેઆમ તેનો વિરોધ કરે તેવી શક્યતા ઓછી છે.

ઓમ બિરલા- લોકસભા સ્પીકર ઓમ બિરલાનું નામ પણ જોરશોરથી ચર્ચાઈ રહ્યું છે. બિરલા રાજસ્થાન ભાજપનો નિર્વિવાદ ચહેરો છે. ટિકિટ વિતરણ બાદ ઓમ બિરલાને ડેમેજ કંટ્રોલની જવાબદારી મળી. બિરલાને રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘના આશીર્વાદ પણ છે. જીતનું ઓછું માર્જિન પણ બિરલાના પક્ષમાં જઈ શકે છે. કારણ કે બિરલા કોઈ જૂથ સાથે જોડાયેલા નથી. જો કે, બિરલાના માર્ગમાં કોઈ ઓછા અવરોધો નથી. બિરલાની રાજ્યની સ્થાનિક રાજનીતિમાં બહુ દખલગીરી નથી. કોટા સિવાય અન્ય જિલ્લાઓમાં તેમનો પ્રભાવ ઓછો છે. આ સિવાય બિરલા હાલમાં લોકસભા સ્પીકર છે અને કેન્દ્રીય રાજકારણ કરી રહ્યા છે.

આ પણ દાવેદાર છે, પરંતુ રેસમાં ઘણા પાછળ છે-
આ 4 નામો સિવાય સતીશ પુનિયા, રાજેન્દ્ર રાઠોડ, બાબા બાલકનાથ અને ગજેન્દ્ર સિંહ શેખાવત પણ સીએમ પદના દાવેદાર છે. જો કે, ઘણા કારણોસર તે બધા રેસમાં ઘણા પાછળ છે. પુનિયા જાટ નેતા છે, પરંતુ પક્ષમાં વસુંધરા જૂથ સાથે તેમની દુશ્મનાવટની ખૂબ જ ચર્ચા છે. રાઠોડ 36 સમુદાયોમાં પણ લોકપ્રિય નથી. તેવી જ રીતે, શેખાવતના નામ પર પણ પાર્ટીની અંદર વિરોધનો અવાજ ઉઠાવવામાં આવી શકે છે. તાજેતરમાં જ શેખાવતે સરદારપુરા સીટ પરથી અશોક ગેહલોત સામે ચૂંટણી લડવાની ના પાડી દીધી હતી.

એક સીએમ અને 2 ડેપ્યુટી સીએમની ફોર્મ્યુલા પણ ચર્ચામાં છે-
જો ભાજપ રાજસ્થાનમાં સત્તામાં આવશે તો તે ઉત્તર પ્રદેશની ફોર્મ્યુલા લાગુ કરી શકે છે. 2017માં યુપીમાં સત્તામાં આવ્યા બાદ ભાજપે એક મુખ્યમંત્રી અને બે ડેપ્યુટી સીએમ બનાવ્યા હતા. રાજસ્થાનમાં પણ ભાજપ આ જ રીતે સત્તા સમીકરણ ઉકેલી શકે છે. રાજકીય વર્તુળોમાં કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે આ ફોર્મ્યુલા સાથે પાર્ટી ત્રણેય જ્ઞાતિઓને એક કરવાની રણનીતિ પર કામ કરી રહી છે. રાજકીય રીતે, રાજસ્થાનમાં જાટ, ગુર્જર, મીણા, રાજપૂત, બ્રાહ્મણો અને દલિતો અવાજ ઉઠાવે છે. વિધાનસભામાં આ 5 સમુદાયોમાંથી સૌથી વધુ ધારાસભ્યો ચૂંટાય છે.