Lohri 2025: ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਲੈ ਕੇ ਆਇਆ ਲੋਹੜੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ, ਜਾਣੋ ਇਸਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਦੁੱਲਾ-ਭੱਟੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ

Lohri 2025: ਲੋਹੜੀ , ਇੱਕ ਜੀਵੰਤ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਤਿਉਹਾਰ, ਪੂਰੇ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੋਹੜੀ ਜਾਂ ਲਾਲ ਲੋਈ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੀ ਪੂਰਵ ਸੰਧਿਆ 'ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ‘ਈਸ਼ਰ ਆਏ ਦਲਿੱਦਰ ਜਾਏ, ਦਲਿੱਦਰ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਚੁੱਲ੍ਹੇ ਪਾਏ’ ਜਿਸ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਿ ਈਸ਼ਵਰ ਦੀ ਮਿਹਰ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਦੁੱਖ-ਕਲੇਸ਼ ਨਾ ਆਉਣ ਤੇ ਸਾਰੇ ਕਲੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਸੜ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਸਬੰਧ ਬਦਲਦੇ ਮੌਸਮ ਨਾਲ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਤਾਂ ਛੋਟੀਆਂ ਅਤੇ ਦਿਨ ਵੱਡੇ ਹੋਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਠੰਡ ਦਾ ਅਸਰ ਘੱਟ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਦਲਿੱਦਰ ਨੂੰ ਛੱਡ ਆਪਣੇ ਕੰਮਾਂ ਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। 

ਲੋਹੜੀ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ
ਇਸ ਦਿਨ ਲੋਕ ਅੱਗ ਬਾਲਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਨੱਚਦੇ ਅਤੇ ਗਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਗਿੱਧਾ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਨਾਚ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਲੋਕ ਗੁੜ, ਤਿਲ, ਰੇਵੜੀ, ਗਜਕ ਨੂੰ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਲੋਹੜੀ ਦੀਆਂ ਮੁਬਾਰਕਾਂ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਤਿਲ ਦੇ ਲੱਡੂ ਵੀ ਵੰਡੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਿਨ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਲਈ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ
ਲੋਹੜੀ 'ਤੇ ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਨ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ। ਲੋਹੜੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਅਧੂਰਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਕਬਰ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ, ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਉਹ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕੁਝ ਅਮੀਰ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਸਾਮਾਨ ਦੇ ਬਦਲੇ ਵੇਚ ਦਿੰਦੇ ਸਨ। ਫਿਰ ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ। ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ ਅਕਬਰ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡਾਕੂ ਸੀ, ਪਰ ਉਹ ਗਰੀਬਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਮਸੀਹਾ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ, ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਾਇਕ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹਰ ਸਾਲ ਲੋਹੜੀ 'ਤੇ ਸੁਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਲੋਹੜੀ ਕਿਵੇਂ ਮਨਾਈਏ?
ਲੋਹੜੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਗੱਜਕ, ਮੱਕੀ ਦੇ ਦਾਣੇ, ਮੂੰਗਫਲੀ ਅਤੇ ਰੇਵੜੀ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ, ਘਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਕਿਸੇ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਲੱਕੜ ਇਕੱਠੀ ਕਰੋ। ਰਾਤ ਨੂੰ ਲੱਕੜਾਂ ਸਾੜ ਕੇ ਅਗਨੀ ਦੇਵ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸ ਅੱਗ ਦੇ ਦੁਆਲੇ 7 ਜਾਂ 11 ਵਾਰ ਚੱਕਰ ਲਗਾਓ। ਇਸ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਗੱਜਕ, ਰੇਵੜੀ ਅਤੇ ਮੱਕੀ ਦੇ ਦਾਣੇ ਵੀ ਚੜ੍ਹਾਓ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਲੋਹੜੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਵੰਡੋ।