Supreme Court: ମୁଁ ପୁଣି ଆଜାଦ, ଅବସର ନେଲାପରେ ଏପରି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ବୟାନ ଦେଲେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ବିଚାରପତି, ଜାଣନ୍ତୁ କାହିଁକି?

Justice Indira Banerjee: ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଅଦାଲତ (Supreme Court)ର ପଞ୍ଚମ ବରିଷ୍ଠ-ଜଜ୍ ଥିବା ଜଷ୍ଟିସ୍ ଇନ୍ଦିରା ବାନାର୍ଜୀ (Justice Indira Banerjee) ଦୀର୍ଘ ଚାରି ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ସମୟ ଧରି ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ପରେ ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି । ଜଷ୍ଟିସ ବାନାର୍ଜୀ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ ଅଷ୍ଟମ ମହିଳା ବିଚାରପତି ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଥିଲେ । ତେବେ ଆଗାମୀ ଦିନରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ ଅଧିକ ମହିଳା ନିଯୁକ୍ତ ହେବେ ବୋଲି ସେ ଆଶା ପ୍ରକଟ କରିଛନ୍ତି । ଜଷ୍ଟିସ ବାନାର୍ଜୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ସେ ପୁନର୍ବାର ମୁକ୍ତ ଅନୁଭବ କରୁଛନ୍ତି, କାରଣ ଜଣେ ବିଚାରପତିଙ୍କ ଜୀବନ ବଳିଦାନରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ। ସେମାନଙ୍କୁ ନିଜ ଜୀବନରେ ଅନେକ ଜିନିଷ ତ୍ୟାଗ କରିବାକୁ ପଡିଥାଏ । ସେ ସ୍ୱୀକାର କରିଛନ୍ତି ଯେ ଆଇନ ବୃତ୍ତିରେ ତାଙ୍କର ପ୍ରବେଶ ଏକ ସଂଯୋଗ ଥିଲା । ଜଷ୍ଟିସ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଯଦି ମୋ ବାପା ଜୀବିତ ଥାଆନ୍ତେ, 'ମୁଁ ବିଚାରପତି ହେବାକୁ ଗ୍ରହଣ କରିଥାନ୍ତି । ସେ ମୋତେ ଅନେକ ସମୟରେ ବିଚାରପତି ହେବାକୁ କହିଥିଲେ,ମାତ୍ର ମୁଁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଥର ତାଙ୍କୁ ମନା କରିଦେଉଥିଲି ।'

ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିବା ଅଷ୍ଟମ ମହିଳା ବିଚାରପତି ଥିଲେ ଜଷ୍ଟିସ ଇନ୍ଦିରା ବାନାର୍ଜୀ । ବର୍ତ୍ତମାନ ତାଙ୍କ ଅବସର ପରେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ମହିଳା ବିଚାରପତିଙ୍କ ଶକ୍ତି ବର୍ତ୍ତମାନ ତିନିକୁ ହ୍ରାସ ପାଇବ। ଏଥିମଧ୍ୟରେ ଜଷ୍ଟିସ୍ ହିମା କୋହଲି(Justice Hima Kohli), ଜଷ୍ଟିସ୍ ବିଭି ନାଗରଥନା(Justice BV Nagarathna) ଏବଂ ଜଷ୍ଟିସ୍ ବେଲା ଏମ୍ ତ୍ରିବେଦୀ(Justice Bela M. Trivedi) ଅଛନ୍ତି । ୨୬ ଜାନୁଆରୀ , ୧୯୫୦ ରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିବା ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ ଗତ ୭୨ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ  କେବଳ ୧୧ ଜଣ ମହିଳା ବିଚାରପତି ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଛନ୍ତି । ୧୯୮୯ ରେ ଜଷ୍ଟିସ୍ ଏମ୍ ଫାତିମା ବିୱି(Justice M Fatima Biwi) ପ୍ରଥମ ମହିଳା ବିଚାରପତି ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ। ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ ନିଯୁକ୍ତ ଅନ୍ୟ ମହିଳା ବିଚାରପତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଜଷ୍ଟିସ ସୁଜତା ଭି ମନୋହର(Justice Sujata V Manohar), ଜଷ୍ଟିସ ରୁମା ପାଲ(Justice Ruma Pal), ଜଷ୍ଟିସ ଜ୍ଞାନସୁଧା ମିଶ୍ର(Justice Gyan Sudha Mishra), ଜଷ୍ଟିସ ରଂଜନ ପି ଦେଶାଇ(Justice Ranjana P Desai), ଜଷ୍ଟିସ ଆର. ଭାନୁମତି (Justice R. Banumathi)ଏବଂ ଜଷ୍ଟିସ୍ ଇନ୍ଦୁ ମାଲହୋତ୍ରା (Justice Indu Malhotra)ସାମିଲ ଥିଲେ ।

ଜଷ୍ଟିସ ବାନାର୍ଜୀ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଦିନକୁ ମନେ ପକାଇଛନ୍ତି । ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଅଦାଲତରେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଦିନକୁ ମନେ ପକାଇ ଜଷ୍ଟିସ୍ ବାନାର୍ଜୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଆଜିବି ସେମିତି ଲାଗୁଛି,ଯେମିତି ୭ ଅଗଷ୍ଟ , ୨୦୧୮ ରେ ସେ ଜଷ୍ଟିସ୍ (ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ) ଦୀପକ ମିଶ୍ର(Justice  Dipak Misra)ଙ୍କ ସହ ବେଞ୍ଚ ବାଣ୍ଟିଥିଲି । ଏହାସହିତ ସେ କହିଛନ୍ତି,“ମୁଁ ଆଶା କରୁଛି ଭବିଷ୍ୟତରେ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟପାଳିକାରେ ଅଧିକ ମହିଳା ନିଯୁକ୍ତି ପାଇବେ । ଏହାମଧ୍ୟ ଆଶା କରୁଛି ଯେ ଦୁର୍ବଳମାନେ ସହଯୋଗ ପାଇବେ ଏବଂ ଖୁବ୍ କମ୍ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ସମାନତା ଏବଂ ନ୍ୟାୟ ମିଳିବ । ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଧନ୍ୟବାଦ।' ଜଷ୍ଟିସ ଇନ୍ଦିରା ବାନାର୍ଜୀ ୨୦୦୨ରେ  କୋଲକାତା ହାଇକୋର୍ଟର ବିଚାରପତି ଭାବେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଥିଲେ । ଏହାପରେ ୨୦୧୬ ଅଗଷ୍ଟରେ ଦିଲ୍ଲୀ ହାଇକୋର୍ଟକୁ ତାଙ୍କର ବଦଳି ହୋଇଥିଲା । ୨୦୧୭ ମସିହା ଏପ୍ରିଲରେ ଇନ୍ଦିରା ବାନାର୍ଜୀ ମାଡ୍ରାସ ହାଇକୋର୍ଟର ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତି ଭାବେ ଦାୟିତ୍ବ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଏହାପରେ ୨୦୧୮ରେ ସେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ବିଚାରପତି ଭାବେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଥିଲେ ।

'ସମସ୍ତେ ଜଷ୍ଟିସ ବାନାର୍ଜୀଙ୍କ ଅଭାବକୁ ଅନୁଭବ କରିବେ'....ତାଙ୍କର ଶେଷ କାର୍ଯ୍ୟ ଦିବସରେ (ଶୁକ୍ରବାର) ଜଷ୍ଟିସ ବାନାର୍ଜୀ ଭାରତର ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତି ଉଦୟ ଉମେଶ ଲଲିତ(CJI Uday Umesh Lalit)ଙ୍କ ସହ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ବେଞ୍ଚ ବାଣ୍ଟିଥିଲେ। ଜଷ୍ଟିସ୍ ଲଲିତ ତାଙ୍କର ଦୁଇ ଦଶନ୍ଧି ଧରି କ୍ୟାରିଅରରେ ନ୍ୟାୟପାଳିକାରେ ତାଙ୍କର ଅବଦାନକୁ ପ୍ରଶଂସା କରିଥିଲେ। ସିଜେଆଇ କହିଛନ୍ତି, 'ଆମେ ସମସ୍ତେ ଜଷ୍ଟିସ ବାନାର୍ଜୀଙ୍କୁ ହରାଇବୁ। ସେ ତାଙ୍କ ନ୍ୟାୟିକ କ୍ୟାରିୟରରେ କୋଡିଏ ବର୍ଷର ସବୁକିଛି ଦେଇଛନ୍ତି । ତାଙ୍କର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗୁଣ ଅଛି ଯାହା ଜଣେ ବିଚାରପତିଙ୍କ  ରହିବା ଉଚିତ୍ । ପୀଠରେ ଆମେ ତାଙ୍କୁ ହରାଇବୁ ସତ ମାତ୍ର ସେ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ଆମ ହୃଦୟରେ ସବୁଦିନ ପାଇଁ ରହିବେ । ଆମେ ଆପଣଙ୍କ ଖୁସିର ଭବିଷ୍ୟତ କାମନା କରୁଛୁ କହି ମନର କଥା ବଖାଣିଛନ୍ତି ଭାରତର ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତି ଉଦୟ ଉମେଶ ଲଲିତ ।

ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ ଥିବା ବିଚାରପତିଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୨୯ କୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି । ଜଷ୍ଟିସ ବାନାର୍ଜୀଙ୍କ ଅବସର ପରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ ବିଚାରପତିଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୨୯ କୁ ହ୍ରାସ ପାଇଥିବାବେଳେ ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତିଙ୍କ ସମେତ ସମୁଦାୟ ବିଚାରପତିଙ୍କ ମୋଟ ଅନୁମୋଦିତ ସଂଖ୍ୟା ୩୪ ରହିଛି । ସମ୍ବିଧାନ ଅନୁଯାୟୀ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟର ବିଚାରପତିମାନେ ୬୫ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଅବସର ନେଉଛନ୍ତି । ଆଟର୍ଣ୍ଣି ଜେନେରାଲ୍ କେ.କେ ଭେନୁଗୋପାଲ(Attorney General K. Of. Venugopal), ସଲିସିଟର ଜେନେରାଲ ତୁଷାର ମେହେଟ୍ଟା(Solicitor General Tushar Mehta), ଏସସିବିଏ ସଭାପତି ତଥା ସିନିୟର ଆଡଭୋକେଟ ବିକାଶ ସିଂ(SCBA President and Senior Advocate Vikas Singh) ଜଷ୍ଟିସ ବାନାର୍ଜୀଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ଶେଷ ଦିନରେ କୋହଭରା ବିଦାୟ ଦେଇଛନ୍ତି। ଭେନୁଗୋପାଲ କହିଛନ୍ତି ଯେ ବେଞ୍ଚରେ ଆମର ଖୁବ୍ କମ୍ ମହିଳା ବିଚାରପତି ଅଛନ୍ତି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣକୁ ହରାଉଥିବାରୁ ଏହା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦୁଃଖଦାୟକ।

ଏହା ବି ପଢ଼ନ୍ତୁ: ବଡ ଖବର! ୧ ଅକ୍ଟୋବରରୁ ବଦଳିଯିବ ଏସବୁ ନିୟମ, ଆପଣଙ୍କ ପକେଟ୍ ଉପରେ ପଡିବ ସିଧାସଳଖ ପ୍ରଭାବ