Royal Swedish Academy: ୩ ଆମେରିକୀୟ ଅର୍ଥନୀତିଜ୍ଞ ପାଇବେ ନୋବେଲ୍‌

Nobel Prize 2022:  ଅର୍ଥନୀତିରେ ଘୋଷଣା ହୋଇଛି ନୋବେଲ୍ ପୁରସ୍କାର  । ଆମେରିକାର ୩  ଜଣ ଅର୍ଥନୀତିଜ୍ଞଙ୍କୁ ୨୦୨୨ ପାଇଁ ଅର୍ଥନୀତିରେ ମିଳିବ ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର । 'ବ୍ୟାଙ୍କ ଓ ଆର୍ଥିକ ସଙ୍କଟ' ଉପରେ ଗବେଷଣା ପାଇଁ  ଆମେରିକାର ବେନ୍ ଏସ୍‌ ବର୍ଣ୍ଣାନକେ(Ben s Bernanke), ସିକାଗୋ ୟୁନିଭର୍ସିଟି ଅଧ୍ୟାପକ ଡଗଲାସ ଡବ୍ଲ୍ୟୁ ଡାଇମଣ୍ଡ(Douglas W Diamond),  ଫିଲିପ୍ ଏଚ୍ ଡିଭିଗ(Philip H Dybvig)ଙ୍କୁ ଅର୍ଥନୀତିରେ ନୋବେଲ୍ ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ । ଏନେଇ ରୟାଲ ସ୍ୱିଡିସ୍ ଏକାଡେମୀ ପକ୍ଷରୁ ସୂଚନା ଦିଆଯାଇଛି ।

ପୁରସ୍କାର ବିତରକ ସଂସ୍ଥା ବିଜେତାଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ଦେଇ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ମନୋନିତ ଅର୍ଥନୀତିଜ୍ଞମାନେ ଅର୍ଥନୀତିରେ ବ୍ୟାଙ୍କର ଭୂମିକା ବିଶେଷ କରି ଆର୍ଥିକ ସଂକଟରେ ବ୍ୟାଙ୍କର ଭୂମିକା ଉପରେ ଗବେଷଣା କରି ଲୋକଙ୍କୁ ଭଲଭାବରେ ବୁଝାଇଛନ୍ତି । ତା ଛଡ଼ା ବ୍ୟାଙ୍କିଂ ସଙ୍କଟରୁ ରକ୍ଷା ପାଇଁ ଅର୍ଥନୀତି  କାହିଁକି ମହତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଏହା ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ଗବେଷଣାରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି ବୋଲି ନୋବେଲ୍ ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନକାରୀ  ସଂସ୍ଥା ରୟାଲ ସ୍ୱିଡିସ୍ ଏକାଡେମୀ (The Royal Swedish Academy )ପ୍ରକାଶ କରିଛି ।

ନୋବେଲ ପ୍ରଦାନକାରୀ ସଂସ୍ଥାର ସୂଚନା ଅନୁସାରେ, ବେନ୍ ଏସ୍‌ ବର୍ଣ୍ଣାନକେ,ଡଗ୍ଲାସ ଡବ୍ଲୁ ଡାଇମଣ୍ଡ ଏବଂ ଫିଲିପ୍ ଏଚ୍ ଡିଭିଗ ଏକ ମଡେଲ୍ ତିଆରି କରିଛନ୍ତି । ଯେଉଁଥିରେ ବ୍ୟାଙ୍କର ଗୁରୁତ୍ୱ ସମ୍ପର୍କରେ ବୁଝାଯାଇଛି । ବ୍ୟାଙ୍କ କାହିଁକି ରହିଛି? ଅର୍ଥନୀତିରେ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ କଣ ? ବ୍ୟାଙ୍କ ବନ୍ଦ ହେଲେ ଏହାର କଣ ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ିବ? ଏହାର ସମ୍ଭାବନାକୁ କେମିତି କମ କରାଯିବ ସେ ନେଇ ଏକ ତଥ୍ୟ ରହିଛି। ଏଥିରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଯଦି ବ୍ୟାଙ୍କ ବନ୍ଦ ହେବାର ଗୁଜବ ପ୍ରଚାର ହୁଏ ତେବେ ଲୋକେ ବ୍ୟାଙ୍କରୁ ଟଙ୍କା ଉଠାଇ ନିଅନ୍ତି । ଫଳରେ ଫାଇନାନ୍ସିଆଲ୍ କ୍ରାଇସିସ୍ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଯାଇଥାଏ। ଏପରି ସ୍ଥଳରେ ସରକାରଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ଜମା ବୀମା ରାଶି ରଖାଯାଇ ବ୍ୟାଙ୍କ ଦେବାଳିଆ ହେବା ସମୟରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ ବୋଲି ସର୍ଭେରେ କୁହାଯାଇଛି।

ନାମାଙ୍କନ ଏବଂ ଚୟନ ପ୍ରକ୍ରିୟା :-

Nobelprize.org ଅନୁଯାୟୀ ଅର୍ଥନୈତିକ ବିଜ୍ଞାନ ପୁରସ୍କାର କମିଟି ସେହି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଗୋପନୀୟ ଫର୍ମ ପଠାଇଥାଏ ଯେଉଁମାନେ ନାମାଙ୍କନ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ଏବଂ ଯୋଗ୍ୟ ଅଟନ୍ତି ।

କେଉଁମାନେ ହେବେ ଯୋଗ୍ୟ ନାମାଙ୍କନକାରୀ ।

ଆଲଫ୍ରେଡ ନୋବେଲଙ୍କ ସ୍ମୃତି(Memory of Alfred Nobel)ରେ ଅର୍ଥନିତୀ ବିଜ୍ଞାନରେ  ସେଭେରିଜ୍ ରିକ୍ସବ୍ୟାଙ୍କ ପୁରସ୍କାର (Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences)ପ୍ରଦାନ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦାଖଲ କରିବାର ଅଧିକାର ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ ଉପଭୋଗ କରିହେବ :-

୧-ସ୍ୱିଡିଶ୍ ଏବଂ ରୟାଲ୍ ସ୍ୱିଡିଶ୍ ଏକାଡେମୀ ଅଫ୍ ସାଇନ୍ସର ବିଦେଶୀ ସଦସ୍ୟ ; ଆଲଫ୍ରେଡ ନୋବେଲଙ୍କ ସ୍ମୃତିରେ ଅର୍ଥନୈତିକ ବିଜ୍ଞାନରେ  ସେଭେରିଜ୍ ରିକ୍ସବ୍ୟାଙ୍କ ପୁରସ୍କାର  ପୁରସ୍କାର କମିଟିର ୨ ସଦସ୍ୟ ।
୨-ବ୍ୟକ୍ତି ଯେଉଁମାନେ ଆଲଫ୍ରେଡ୍ ନୋବେଲଙ୍କ ସ୍ମୃତିରେ ଅର୍ଥନିତୀ ବିଜ୍ଞାନରେ  ସେଭେରିଜ୍ ରିକ୍ସବ୍ୟାଙ୍କ ପୁରସ୍କାର ପାଇ ସାରିଥିବେ ।
୩-ସ୍ୱିଡେନ, ଡେନମାର୍କ, ଫିନଲ୍ୟାଣ୍ଡ, ଆଇସଲ୍ୟାଣ୍ଡ ଏବଂ ନରୱେର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଏବଂ କଲେଜଗୁଡ଼ିକରେ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ବିଷୟଗୁଡ଼ିକରେ ସ୍ଥାୟୀ ପ୍ରଫେସରମାନେ ।
୪-ବିଭିନ୍ନ ଦେଶ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ଶିକ୍ଷାର ଆସନ ମଧ୍ୟରେ ଉପଯୁକ୍ତ ବଣ୍ଟନକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ,ଏକାଡେମୀ ଅଫ୍ ସାଇନ୍ସ ଦ୍ୱାରା ସମ୍ପୃକ୍ତ ବର୍ଷ ପାଇଁ ମନୋନୀତ ଅନ୍ତତଃ ପକ୍ଷେ ୬ ଟି ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ କିମ୍ବା କଲେଜରେ ଅନୁରୂପ କ୍ଷମତା ସିଟ୍ ଥିବା କଲେଜ ।
୫-ଅନ୍ୟ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଯେଉଁମାନଙ୍କଠାରୁ ଏକାଡେମୀ ପ୍ରସ୍ତାବ ଆମନ୍ତ୍ରଣ କରିବାକୁ ଯୋଗ୍ୟ ମନେ କରିବେ ।

ଉପରୋକ୍ତ ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୪ ଏବଂ ୫ ରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥିବା ଶିକ୍ଷକ ଏବଂ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଚୟନ ବିଷୟରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ପ୍ରତିବର୍ଷ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ମାସ ଶେଷ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ନିଆଯାଇଥାଏ ।

ଆର୍ଥିକ ବିଜ୍ଞାନ ବିଜେତା ଚୟନ ପଦ୍ଧତି :-

ଅର୍ଥନୈତିକ ବିଜ୍ଞାନ ପୁରସ୍କାର କମିଟି ଦ୍ୱାରା ସୁପାରିଶ କରାଯାଇଥିବା ପ୍ରାର୍ଥୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅର୍ଥନୈତିକ ବିଜ୍ଞାନ ବିଜେତା ଚୟନ ପାଇଁ ରୟାଲ ସ୍ୱିଡେନ ଏକାଡେମୀ ଅଫ୍ ସାଇନ୍ସ ଉତ୍ତରଦାୟୀ । କମିଟି ହେଉଛି ଏକ କାର୍ଯ୍ୟକାରିଣୀ ସଂସ୍ଥା ଯାହା ନାମାଙ୍କନପତ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ଯାଞ୍ଚ କରେ ଏବଂ ଅନ୍ତିମ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଚୟନ କରେ । ଏଥିରେ ପାଞ୍ଚଜଣ ସଦସ୍ୟ ରହିଥାନ୍ତି,କିନ୍ତୁ ବହୁ ବର୍ଷ ଧରି କମିଟି ସଦସ୍ୟଙ୍କ ସହ ସମାନ ଭୋଟ୍ ଅଧିକାର ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିଛି ।

କ'ଣ ନାମାଙ୍କନଗୁଡିକ ସାର୍ବଜନୀନ କରାଯାଇଛି କି?

ନୋବେଲ ଫାଉଣ୍ଡେସନର ନିୟମ,୫୦ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସର୍ବସାଧାରଣ କିମ୍ବା ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଭାବରେ ନାମାଙ୍କନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସୂଚନା ପ୍ରକାଶନକୁ ପ୍ରତିବନ୍ଧିତ କରିଛି । ଏହି ପ୍ରତିବନ୍ଧ ନାମାଙ୍କନ ଏବଂ ନାମାଙ୍କନକାରୀଙ୍କ ସହିତ ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ ସହ ଜଡିତ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଏବଂ ମତାମତ ସହିତ ଜଡିତ ।

ଅର୍ଥନିତୀ ବିଜ୍ଞାନରେ ପୁରସ୍କାର,ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର ନୁହେଁ ।

ଅର୍ଥନିତୀ ବିଜ୍ଞାନରେ ପୁରସ୍କାର ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର ନୁହେଁ । ୧୯୬୮ ମସିହାରେ, ସେଭେରିଜ୍ ରିକ୍ସବ୍ୟାଙ୍କ (Sweden’s central bank) “ଆଲଫ୍ରେଡ ନୋବେଲଙ୍କ ସ୍ମୃତିରେ ଅର୍ଥନୈତିକ ବିଜ୍ଞାନରେ ସେଭେରିଗସ୍ ରିକ୍ସବ୍ୟାଙ୍କ ପୁରସ୍କାର” ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏହା ପରେ ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାରର ସମାନ ନୀତି ଅନୁଯାୟୀ ରୟାଲ ସ୍ୱିଡ଼େନ ଏକାଡେମୀ ଅଫ ସାଇନ୍ସ ଦ୍ୱାରା ଏହା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା । ୧୯୦୧ ପରଠାରୁ ପୁରସ୍କୃତ କରାଯାଇଆସୁଛି । ଅର୍ଥନିତୀ ବିଜ୍ଞାନ(economic science)ର ପ୍ରଥମ ପୁରସ୍କାର ୧୯୬୯ ରେ ରାଗନାର ଫ୍ରିସ୍କ(Ragnar Frisch) ଏବଂ ଜାନ ଟିନବର୍ଗେନ(Jan Tinbergen)ଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା ।