આ રાજ્યના 'પ્લાસ્ટિક યૂઝ'ના નિયમો નહીં ખબર હોય તો થઈ શકે છે 25000 રૂપિયા સુધીનો દંડ

મહારાષ્ટ્ર સરકારના પર્યાવરણ વિભાગ, મહારાષ્ટ્ર પોલ્યુશન કંટ્રોલ  બોર્ડ અને થાણા મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન દ્વારા પ્લાસ્ટિક અને થર્મોકોલના વપરાશ અંગે એક ગાઈડ બૂક બહાર  પાડવામાં આવી છે જે દરેકે જાણવા જેવી છે.

પ્લાસ્ટિક એ પર્યાવરણ માટે ખુબ જોખમી સાબિત થઈ રહ્યું છે. દુનિયામાં પ્લાસ્ટિકના ઉપયોગ પર ચર્ચાઓ મોટા પાયે થઈ રહી છે. એટલે સુધી કે ભારતમાં પણ હવે પ્લાસ્ટિકના ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ મૂકાવવાનું શરૂ થઈ ગયું છે. પીએમ મોદીએ પણ સિંગલ યૂઝ પ્લાસ્ટિકનો વપરાશ બંધ કરવા માટે અપીલ કરી છે. પ્લાસ્ટિકથી પર્યાવરણમાં પ્રદૂષણ ફેલાય છે તથા જીવસૃષ્ટિ માટે જોખમી સાબિત થઈ રહ્યું છે. મહારાષ્ટ્રમાં ગત વર્ષે માર્ચ મહિનામાં પ્લાસ્ટિક અને થર્મોકોલના ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો અને તે અંગેના કેટલાક નિયમો જાહેર થયેલા છે. જે મુજબ જો આ નિયમોનો ભંગ કરતા પકડાવ તો આકરો દંડ પણ  થઈ શકે છે. મહારાષ્ટ્ર સરકારના પર્યાવરણ વિભાગ, મહારાષ્ટ્ર પોલ્યુશન કંટ્રોલ  બોર્ડ અને થાણા મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન દ્વારા પ્લાસ્ટિક અને થર્મોકોલના વપરાશ અંગે એક ગાઈડ બૂક બહાર  પાડવામાં આવી છે જે દરેકે જાણવા જેવી છે.

PET/PETE 200 MLથી ઓછી કેપેસિટીવાળી બોટલો, પાઉચ પર પ્રતિબંધ

1/11
image

પ્લાસ્ટિકની બોટલો કે જે 200 MLથી ઓછી કેપેસિટીવાળી હોય તેના ઉપર પ્રતિબંધ છે જ્યારે 200 ML કે તેનાથી વધુની કેપેસિટીવાળી બોટલો કે જેના પર ડિપોઝિટ અને રિફન્ડ પ્રાઈસ તથા  બાયબેક પ્રાઈસ અન્ડર EPR પ્રિન્ટેડ હોય તે વાપરી શકાય છે. આ ઉપરાંત જે ખુબ જ વપરાશમાં હતાં તેવા પાણીના પાઉચ ઉપર પણ પ્રતિબંધ લાગ્યો છે.

ઝભલા બેગ અને તમામ પ્રકારની પ્લાસ્ટિક બેગ પર પ્રતિબંધ

2/11
image

હેન્ડલવાળી કે હેન્ડલ વગરની પ્લાસ્ટિક બેગ, નોન વોવેન બેગ, પ્લાસ્ટિક શોપિંગ બેગ વગેરે પર પ્રતિબંધ છે. 

થર્મોકોલના ડિસ્પોઝેબલ ડીશો, ગ્લાસ અને પ્લાસ્ટિક ચમચીઓ પર પ્રતિબંધ

3/11
image

બહુ ચલણમાં હતાં તેવા થર્મોકોલની ડિસ્પોઝેબલ ડીશો, ગ્લાસ, બાઉલ, કન્ટેઈનર, પ્લાસ્ટિકની ચમચીઓ, સ્ટ્રો, પ્લાસ્ટિકના ડિસ્પોઝેબલ ડબ્બા, બાઉલ કે જે હોટલોમાં ખુબ વપરાતા હોય છે તેના પર પ્રતિબંધ છે. 

નિકાસ હેતુથી બનાવેલી પ્લાસ્ટિક બેગો પર પ્રતિબંધ નથી

4/11
image

સ્પેશિયલ ઈકોનોમિક ઝોન અને એક્સપોર્ટ ઓરિએન્ટેડ યુનિટ્સમાં વસ્તુઓની નિકાસ હેતુથી બનતા પ્લાસ્ટિક અને પ્લાસ્ટિકની બેગો પર પ્રતિબંધ નથી. આ ઉપરાંત મેન્યુફેક્ચરિંગ યુનિટમાં વીટવા માટે વપરાશમાં લેવાતા 50 માઈક્રોનથી વધારે થીકનેસવાળા અને 20 ટકા રિસાઈકલેબલ પ્લાસ્ટિક મટિરિયલથી બનેલી Wrapping મટીરિયલ ઉપર પણ પ્રતિબંધ નથી. મેન્યુફેક્ચરિંગ હેતુ માટે થર્મોકોલનો ઉપયોગ થઈ શકે છે. (મેન્યુફેક્ચરની ડિટેલ્સ, પ્લાસ્ટિક ટાઈપ, કોડ નંબર અને બાય બેક પ્રાઈસ અન્ડર EPR)

આ પ્લાસ્ટિક બેગો પર નથી પ્રતિબંધ

5/11
image

ગ્રોસરી અને અનાજ જેવી વસ્તુઓના જથ્થાબંધ અને રિટેલમાં વેચાણ દરમિયાન વસ્તુઓ પેક કરવા માટે ઉપયોગમાં લેવાતી પ્લાસ્ટિક બેગો 50 માઈક્રોનથી વધુ થીકનેસ ધરાવતી હોય અને મીનિમમ બે ગ્રામ વજન હોય તો ચાલે. (મેન્યુફેક્ચરની ડિટેલ્સ, પ્લાસ્ટિક ટાઈપ, કોડ નંબર અને બાય બેક પ્રાઈસ અન્ડર EPR)

કોમ્પોસ્ટેબલ પ્લાસ્ટિક બેગ પર પ્રતિબંધ પરંતુ નર્સરી હેતુ ચાલે

6/11
image

કોઈ પણ પ્રકારની કોમ્પોસ્ટેબલ પ્લાસ્ટિક બેગ પર પ્રતિબંધ મૂકાયો છે. પરંતુ નર્સરી, એગ્રીકલ્ચર કે સોલિડ વેસ્ટ ભરવા હેતુ ચાલે. 

દૂધ માટે વર્જિન પ્લાસ્ટિક ચાલે

7/11
image

એક કે વધુ લેયરવાળા પ્લાસ્ટિકના ઉપયોગથી પેપર બેઝ્ડ કાર્ટન પેકેજિંગ થઈ શકે છે. દૂધ માટે 50 માઈક્રોનથી વધુ થીકનેસવાળી અને બાયબેક પ્રાઈસ લેખેલી વર્જિન પ્લાસ્ટિકની  થેલીઓ વાપરી શકાય છે. 

ચિપ્સ અને પેકેટ્સમાં વપરાતા રિસાયકલેબલ મલ્ટીલેયર પ્લાસ્ટિક ચાલે

8/11
image

ચિપ્સ, શેમ્પુ શેશેટ, ઓઈલ પેકેટ, ચોકલેટ રેપર વગેરેમાં વપરાતા રિસાયકલેબલ મલ્ટીલેયર પ્લાસ્ટિક પર પ્રતિબંધ નથી. આ ઉપરાંત ઘરેલુ વપરાશ માટેની પ્લાસ્ટિક વસ્તુઓ પર પ્રતિબંધ નથી. 

દવાઓ, મેડિકલ ઈક્વિપમેન્ટ્સ, મેડિકલ પ્રોડક્ટસના પેકેજિંગમાં ચાલે, ડેકોરેશનમાં નહીં

9/11
image

મેડિકલ ઈક્વિપમેન્ટ્સ, દવાઓ, મેડિકલ પ્રોડક્ટ્સના પેકેજિંગમાં પ્લાસ્ટિક વાપરી શકાય છે. પરંતુ ડેકોરેશન પર્પઝથી પ્લાસ્ટિક અને થર્મોકોલનો ઉપયોગ કરી શકાશે નહીં. 

ઓફિસ કે એજ્યુકેશન હેતુથી રિસાઈકલેબલ વસ્તુઓ ચાલે

10/11
image

ઓફિસમાં કે એજ્યુકેશન હેતુથી રિસાઈકલેબલ પ્લાસ્ટિક સ્ટેશનરી પ્રોડક્ટ્સના ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ નથી. આ ઉપરાંત રેનકોટ, ચોમાસાની રૂતુમાં વપરાતી ઢાકવા માટેની પ્લાસ્ટિકની વસ્તુઓ પર પ્રતિબંધ નથી. 

નિયમોનો ભંગ એટલે ભારે દંડની સજા

11/11
image

જો આ નિયમોનો ભંગ કરવામાં આવે તો ભારે દંડ થઈ શકે છે. પહેલીવાર જો ભંગ કરતા પકડાયા તો 5000 રૂપિયાનો દંડ થઈ શકે છે. બીજીવાર પકડાવ તો 10,000 રૂપિયાનો દંડ અને ત્રીજીવાર પકડાવ તો 25,000 રૂપિયા સુધીનો દંડ તથા  3 મહિનાની કેદની સજા થઈ શકે છે.