આ સુપરહિટ પિક્ચરના હીરો-હીરોઈન, ડાયરેક્ટર બધાને લાગ્યો 'પાપ', એક-એક કરીને બધા મર્યા!

નવી દિલ્લીઃ ફિલ્મ 'ધ કાશ્મીર ફાઇલ્સ' પહેલા જો કોઈ ફિલ્મે બોક્સ ઓફિસ પર તેની કિંમત કરતા બેસો ગણી કમાણી કરી હોય તો તે હતી 'જય સંતોષી મા'. 30 મે, 1975 ના રોજ રીલિઝ થયેલી આ ફિલ્મ બનાવવા માટે નિર્માતા પાસે પૂરતા પૈસા ન હતા ત્યારે તે સમયના પ્રખ્યાત ફિલ્મ ડિસ્ટ્રીબ્યુટર કેદારનાથ અગ્રવાલ તેમાં સામેલ થયા અને તેણે ચૂકવણી કરીને ત્યાં સુધી ફિલ્મના હકો ખરીદ્યા જેનું શૂટિંગ થયું હતું. 11 લાખ એડવાન્સ. આ ફિલ્મ કુલ 12 લાખ રૂપિયામાં બની હતી અને બોક્સ ઓફિસ પર લગભગ 25 કરોડ રૂપિયાની કમાણી કરી હતી. જોકે, ફિલ્મમાં કામ કરનારા કલાકારોની હાલત ખરાબ થઈ ગઈ. એવી પણ વાત ચર્ચાતી થઈ કે, આ દરેકને માતાજીનો પાપ લાગ્યો છે. જેને કારણે હીરો-હીરોઈન, ડાયરેક્ટર બધાની હાલત થઈ ગઈ ખરાબ.

નિર્માતાનું ફૂંકાયું દેવાયુંઃ
હિન્દી સિનેમાના ઈતિહાસમાં સૌથી મોટી બ્લોકબસ્ટર બની ગયા પછી પણ તેના ડિસ્ટ્રીબ્યુટર કે પ્રોડ્યુસરને કંઈ મળ્યું નહીં. ફિલ્મના નિર્માતા સતરામ વોહરાએ પણ પોતાને નાદાર જાહેર કર્યા હતા. જ્યાં સુધી તે સિનેમાઘરોમાં હતી ત્યાં સુધી ફિલ્મ ખૂબ જ સારી ચાલી. ગામડાઓમાંથી આવતા લોકો ચપ્પલ ઉતારીને થિયેટરોમાં પ્રવેશતા. તે પોતાની સાથે ફૂલોની માળા લાવતો. અને ફિલ્મ શરૂ થતાની સાથે જ જ્યારે બીજા જ સીનમાં સંતોષી માની આરતી કરવામાં આવી રહી હતી, ત્યારે દરેક જણ પોતપોતાની આરતી પ્રગટાવીને આરતી કરવા લાગ્યા. ફિલ્મ પૂરી થયા પછી, થિયેટરોની બહાર નિયમિતપણે પ્રસાદનું વિતરણ કરવામાં આવતું હતું અને સંતોષી માના ફ્રેમવાળા ફોટા સાથે શુક્રવારની ઉપવાસ કથા વેચતા દુકાનદારોની નજીકમાં લાંબી કતાર જોવા મળી હતી.

અભિનેત્રીનો દુ:ખદ અંત:
ફિલ્મ 'જય સંતોષી મા'ની સામાજિક-આર્થિક અસરો પર ઘણા લોકોએ સંશોધન પત્રો લખ્યા છે. ફિલ્મનું દુઃખદ પાસું એ છે કે તેના કલાકારો અને તેને બનાવનારાઓએ ઘણું સહન કરવું પડ્યું. ફિલ્મમાં સંતોષી માતાનું પાત્ર ભજવનાર અનિતા ગુહા ગંભીર પાંડુરોગથી પીડિત હતી. આ કારણે તેનું ઘરની બહાર નીકળવાનું ઓછું થઈ ગયું. તેમના પતિ માણિક દત્તના અકાળ અવસાન પછી, તેમણે 2007 માં આ દુનિયા છોડી દીધી, ખૂબ જ ગુમનામ જીવન જીવી. ફિલ્મ હિટ થયા પછી અનિતા ગુહાએ ગમે તે કર્યું, પરંતુ તેમના પતિ માણિક ક્યારેય ખુશ નહોતા. એવું કહેવાય છે કે માણિકે ઘણા દુઃખી દિવસો પસાર કર્યા હતા અને અનીતા ગુહાને તેમના મૃત્યુ પછી ઘણો પસ્તાવો થયો હતો.

ડાન્સર બેલા બોસ હતી ફિલ્મની અભિનેત્રીઃ
શાસ્ત્રીય મણિપુરી નૃત્ય શૈલીમાં પ્રશિક્ષિત અભિનેત્રી અને ડાન્સર બેલા બોઝનું 20 ફેબ્રુઆરી, 2023ના રોજ 79 વર્ષની વયે નિધન થયું હતું. બેલા બોઝે 1950 થી 1980ના દાયકા સુધી 200થી વધુ હિન્દી અને પ્રાદેશિક ભારતીય ફિલ્મોમાં અભિનય કર્યો હતો. તેમણે 'શિકારા', 'જીને કી રાહ' અને 'જય સંતોષી મા' જેવી બ્લોકબસ્ટર ફિલ્મોમાં તેના આકર્ષક અને દમદાર ડાન્સ મૂવ્સ અને શાનદાર અભિનય માટે જાણીતી હતી. બેલા બોઝે અભિનેતા અને ફિલ્મ નિર્માતા અસીસ કુમાર સાથે લગ્ન કર્યા હતા.

ફરી વાર ન ચાલી આ કથાઃ
ફિલ્મ નિર્માતા સતરામ રોહરા નાદાર થયા બાદ ઘણી મુશ્કેલીમાં હતા. ફિલ્મની કમાણીની રકમ પણ ફિલ્મના ડિસ્ટ્રીબ્યુટર કેદારનાથ અગ્રવાલ સુધી પહોંચી નથી. તેના ભાઈઓ પર તમામ પૈસાની ઉચાપત કરવાનો આરોપ હતો. કહેવાય છે કે તેને પણ પાછળથી લકવો થયો હતો. ફિલ્મના હીરો આશિષ કુમાર અને ફિલ્મ ડિસ્ટ્રીબ્યુટર કેદારનાથ અગ્રવાલના પાર્ટનર સંદીપ સેઠી વચ્ચે ફિલ્મની કમાણી અંગે લાંબા સમયથી વિવાદ ચાલી રહ્યો હતો. આશિષે ફિલ્મની વાર્તા પર એક નાટક બનાવ્યું, 'કથા સંતોષી મા'. આ કામ ન કર્યું. પછી ફિલ્મ બનાવી, ‘સોળ શુક્રવાર’. આ પણ ફ્લોપ હતી. વર્ષ 2006માં 'જય સંતોષી મા'ની વાર્તા પર આધારિત આ જ નામની ફિલ્મ રિલીઝ થઈ હતી જેમાં નુસરત ભરૂચા હીરોઈન હતી. આ ફિલ્મ પણ ફ્લોપ રહી હતી.

આ રીતે સંતોષી માતાનો જન્મ થયો હતો:
ફિલ્મ 'જય સંતોષી મા'માં સંતોષી માનું પાત્ર ભજવનાર અનિતા ગુહા રાતોરાત સ્ટાર બની ગઈ હતી. આ પહેલા તેણે ત્રણ ફિલ્મોમાં સીતા મૈયાનો રોલ કર્યો હતો. ફિલ્મ 'આરાધના'માં તે રાજેશ છે.

ગીત અનોખું છે, સંગીત સફળ છે:
આ ફિલ્મને સૌથી વધુ મદદ તેના સંગીતથી મળી છે. સંગીતકાર સી અર્જુને કવિ પ્રદીપ દ્વારા લખેલા ગીતોને ખૂબ જ મૌલિક અને લોક ધૂન આપી હતી. કવિ પ્રદીપે પોતે ફિલ્મમાં બે ગીતો ગાયા છે. મન્ના ડે અને મહેન્દ્ર કપૂરના અવાજો ફિલ્મના પાત્રોને સંપૂર્ણ રીતે ફીટ કરે છે અને ઉષા મંગેશકરનો અવાજ કેક પરનો હિસ્સો બની ગયો હતો. ઉષા મંગેશકરને ફિલ્મના ગીતો માટે ફિલ્મફેર શ્રેષ્ઠ પ્લેબેક સિંગર ફીમેલ માટે નોમિનેશન પણ મળ્યું હતું.