બીજાની લાપરવાહીના કારણે હવે ખરાબ નહીં થાય તમારું Credit Score, RBIએ કરી દીધી છે તમામ વ્સવસ્થા

RBI In Action: બેંક ગ્રાહકોની હંમેશા આ ફરીયાદ રહેતી હોય છે કે લોન ડિફોલ્ટ દૂર કરવા છત્તા ક્રેડિટ ઈન્ફોર્મેશન કંપનીઓ (CIC) અને બેંક અપડેટ ડેટાબેઝમાં તેમના કરંટ સ્ટેટને અપડેટ નથી કરતા. તેથી તેમનો ક્રેડિટ સ્કોર ખરાબ થઈ જાય છે અને ઓછા વ્યાજ દરો પર લોન મળવાની સંભાવના પણ ઘટી જાય છે. હવે RBIએ ગ્રાહકોની આ ફરિયાદના નિરાકરણ માટે એક મોટું પગલું ભર્યું છે.

ડેટા અપડેટ્સને ઝડપી બનાવો
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) એ ગ્રાહકોની ક્રેડિટ હિસ્ટ્રી સ્ટોર કરતી CIC, બેંકો અને ફાઈનાન્સ કંપનીઓને આ સંદર્ભમાં સ્પષ્ટ સૂચનાઓ આપી છે. આરબીઆઈએ કહ્યું છે કે ગ્રાહકના ડેટાને અપડેટ કરવાનું ઝડપી બનાવવું જોઈએ અને ગ્રાહકોને તેમની ક્રેડિટ સ્ટેટસમાં થતા ફેરફારો વિશે પણ ચેતવણી આપવી જોઈએ. જણાવી દઈએ કે જૂન 2023માં આરબીઆઈએ ક્રેડિટ માહિતી અપડેટ કરવામાં નિષ્ફળ રહેવા બદલ ચાર CIC પર કુલ 1 કરોડ રૂપિયાથી વધુનો દંડ લગાવ્યો હતો.

દંડ માટે પણ જોગવાઈ
આરબીઆઈએ ચોક્કસ સમય મર્યાદામાં ગ્રાહકની ફરિયાદનું નિરાકરણ ન કરવા બદલ દંડ પણ નક્કી કર્યો છે. આરબીઆઈએ સીઆઈસી, બેંકો અને એનબીએફસીને કહ્યું છે કે જો કોઈ ગ્રાહકની ફરિયાદ પ્રારંભિક ફરિયાદ દાખલ કર્યાની તારીખથી 30 કેલેન્ડર દિવસોની અંદર ઉકેલવામાં ન આવે તો, ફરિયાદકર્તાઓને દરરોજ 100 રૂપિયાનું વળતર આપવું જોઈએ. આ વળતર ચૂકવવાપાત્ર થશે જો બેંક/NBFC ફરિયાદી અથવા CIC દ્વારા જાણ કર્યાના 21 દિવસની અંદર જરૂરી સુધારા અથવા ફેરફારો કરીને CICને અપડેટ કરેલી ક્રેડિટ માહિતી મોકલવામાં નિષ્ફળ જાય.

કારણ પણ આપવું પડશે
RBIએ સ્પષ્ટપણે જણાવ્યું છે કે CIC અને ક્રેડિટ સંસ્થાઓ (CIs)એ દર મહિને ગ્રાહકોની ક્રેડિટ માહિતી અપડેટ કરવી પડશે. આ સાથે, તેઓએ ફરિયાદીને લીધેલી તમામ કાર્યવાહી વિશે જાણ કરવી પડશે. રિઝર્વ બેંકે એમ પણ કહ્યું છે કે CI/CIC એ ડેટા કરેક્શનની વિનંતીને નકારવા માટેના કારણો પણ આપવા પડશે.

એસએમએસ મોકલીને ચેતવણી આપો
આરબીઆઈએ સીઆઈસીને એમ પણ કહ્યું છે કે જો કોઈ ચોક્કસ વપરાશકર્તા દ્વારા ગ્રાહકોની ક્રેડિટ માહિતી રિપોર્ટ્સ એક્સેસ કરવામાં આવે છે, તો શક્ય હોય ત્યાં SMS/ઈમેલ દ્વારા ગ્રાહકને ચેતવણી મોકલવી જોઈએ. તમને જણાવી દઈએ કે RBIને ગ્રાહકોની ક્રેડિટ માહિતી સમયસર અપડેટ ન થવાની ફરિયાદો મળી હતી, જેના આધારે આ સૂચનાઓ જારી કરવામાં આવી છે.

દેશમાં કેટલા CIC છે?
દેશમાં ભારતીય રિઝર્વ બેંક દ્વારા અધિકૃત ચાર ક્રેડિટ ઇન્ફર્મેશન કંપનીઓ (CICs) છે - TransUnion CIBIL, CRIF High Mark, Equifax અને Experian. તેમાંથી, CIBIL એ માર્કેટ લીડર છે, જે 60 કરોડ લોકો અને 2,400 સભ્યોની ક્રેડિટ માહિતી સુધી પહોંચે છે, જે તમામ પ્રકારના ધિરાણકર્તાઓને આવરી લે છે. અમે તમને જણાવી દઈએ કે CIમાં RBI દ્વારા નિયમન કરાયેલ બેંકો અને NBFCsનો સમાવેશ થાય છે, તેઓ CICને લોન ડિફોલ્ટ સહિત ગ્રાહકોની ક્રેડિટ સ્ટેટસ વિશે જણાવે છે.

ક્રેડિટ સ્કોર શું છે?
ક્રેડિટ સ્કોર એ ગ્રાહકનો ક્રેડિટ ઇતિહાસ છે. આ દર્શાવે છે કે લોનની ચુકવણીના સંદર્ભમાં સંબંધિત વ્યક્તિ કેવી છે. જ્યારે ગ્રાહક બેંકો વગેરે પાસેથી લોન લે છે, ત્યારે બેંકો તેની ચુકવણીની માહિતી ક્રેડિટ માહિતી કંપનીઓને મોકલે છે જેના આધારે તેનો ક્રેડિટ સ્કોર જનરેટ થાય છે. ક્રેડિટ સ્કોર જેટલો ઊંચો છે, તેટલી પરવડે તેવા દરે લોન મેળવવાની તકો વધારે છે. આ સિવાય ઘણી કંપનીઓ સારા ક્રેડિટ સ્કોર્સ ધરાવતા લોકોને ઘણા ફાયદા આપે છે.