Vijay Diwas: ਵਿਜੇ ਦਿਵਸ; ਇਤਿਹਾਸਕ ਜਿੱਤ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਫ਼ੌਜ ਦੀ ਨਿਰਣਾਇਕ ਭੂਮਿਕਾ

Vijay Diwas: 1971 ਦੀ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਜੰਗ 16 ਦਸੰਬਰ 1971 ਨੂੰ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਏ.ਏ.ਕੇ. ਨਿਆਜ਼ੀ ਦੁਆਰਾ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ਰਤ ਸਮਰਪਣ ਦੇ ਨਾਲ ਸਮਾਪਤ ਹੋਈ ਜੋ ਆਜ਼ਾਦ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਜਨਮ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਲ ਤਾਲਮੇਲ ਫੌਜੀ ਯਤਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ (IAF) ਨੇ 13 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਅਤੇ ਨਿਰਣਾਇਕ ਨਤੀਜੇ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ।

IAF ਨੇ ਪੱਛਮੀ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ 2400 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 2000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਡਾਣਾਂ ਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਤੀਬਰ ਅਤੇ ਘਾਤਕ ਹਵਾਈ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨਾਂ ਨੇ ਦੋਵਾਂ ਸੈਕਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਰਸਤੇ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ, ਵਿਰੋਧੀ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਜਵਾਬੀ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਰਣਨੀਤਕ ਹਮਲਿਆਂ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਫੌਜਾਂ ਲਈ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਹਵਾਈ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਰੱਖਿਆ ਦੇ ਪਤਨ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕੀਤਾ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਮੁਕਤੀ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਿੱਤੀ। ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਆਈਏਐਫ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਇੰਨਾ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸੀ ਕਿ, ਜਦੋਂ ਵੱਡੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਬਰਕਰਾਰ ਫੌਜ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਸਦੇ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ ਬਾਰੇ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਜਨਰਲ ਨਿਆਜ਼ੀ ਨੇ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੀ ਵਰਦੀ 'ਤੇ ਆਈਏਐਫ ਦੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਟਿੱਪਣੀ ਕੀਤੀ।

1971 ਦੀ ਜੰਗ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜੀ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਈਏਐਫ ਦੀ ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਯੁੱਧ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦੇਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਬੇਮਿਸਾਲ ਜਿੱਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਆਧੁਨਿਕ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਹਵਾਈ ਉੱਤਮਤਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ।

ਕਾਬਿਲੇਗੌਰ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਸਾਲ 16 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜਿੱਤ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦਿਨ ਸਾਲ 1971 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਰੁੱਧ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਜਿੱਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਜਿੱਤ ਕਾਰਨ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਹੋਂਦ ਮਿਲੀ। ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਚੱਲੀ ਇਸ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲਾਂ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਮੁਕਤੀ ਵਾਹਿਨੀ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਸਨ, ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਇਸ ਦੀ ਜਿੱਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, 16 ਦਸੰਬਰ ਦਾ ਦਿਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਹਾਦਰ ਸੈਨਿਕਾਂ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦੇਣ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਕੁਰਬਾਨ ਕੀਤੀਆਂ।