ધરતી અને ચાંદના સમયમાં કેટલો અંતર હોય છે? આઈન્સ્ટાઈનની થિયરી યૂઝ વૈજ્ઞાનિકોએ કરી શોધ

આઈન્સ્ટાઈનની થિયરી ઓફ જનરલ રિલેટિવિટી જણાવે છે કે જો બે લોકો એક જ દિશામાં એક જ ગતિએ આગળ વધી રહ્યા નથી, તો તેઓ એક કલાક કેટલો સમય છે તે અંગે સહમત થશે નહીં. આ મતભેદ પૃથ્વીની સપાટી પરની વ્યક્તિ અને ભ્રમણકક્ષામાં અથવા ચંદ્ર પરની વ્યક્તિ વચ્ચે પણ જોવા મળે છે. એટલે કે, જો કોઈ વ્યક્તિ પૃથ્વી પર હોય અને તે ચંદ્ર પર અવકાશયાત્રીને પૂછે, તો તે બંને દ્વારા આપવામાં આવેલા સમયમાં તફાવત હશે.

કોલોરાડોમાં નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ સ્ટાન્ડર્ડ્સ એન્ડ ટેક્નોલોજી (NIST)ના સૈદ્ધાંતિક ભૌતિકશાસ્ત્રી બિજુનાથ પટલાએ કહ્યું, 'જો આપણે ચંદ્ર પર હોઈએ તો ઘડિયાળો પૃથ્વી કરતાં અલગ રીતે ચાલશે.' પટલા અને તેની સાથે નીલ એશબીએ આઈન્સ્ટાઈનની થિયરીનો ઉપયોગ કરીને શોધી કાઢ્યું કે ચંદ્ર અને પૃથ્વી વચ્ચેના સમયમાં 56 માઈક્રોસેકન્ડનો તફાવત છે.

પૃથ્વીની સાપેક્ષમાં ચંદ્રની ગતિ ઘડિયાળોને આપણા ધોરણો કરતાં ધીમી ગતિનું કારણ બને છે, પરંતુ તેની ઓછી ગુરુત્વાકર્ષણ ઘડિયાળોને વધુ ઝડપથી દોડવા દબાણ કરે છે. પટલાના મતે, 'આ બે વિરોધી અસરો છે, અને ચોખ્ખું પરિણામ પ્રતિ દિવસ 56-માઈક્રોસેકન્ડ્સ (0.000056 સેકન્ડ) નો તફાવત છે.

ચંદ્ર પર સમય ઝડપથી આગળ વધે છે. 56 માઈક્રોસેકન્ડનો આ તફાવત તમને અને મને બહુ ઓછો લાગતો નથી, પરંતુ જ્યારે અવકાશ મિશનની વાત આવે છે, ત્યારે પિન પોઈન્ટની ચોકસાઈ જરૂરી છે, તેથી સમયનો ચોક્કસ તફાવત જાણવો મહત્વપૂર્ણ છે.

આઈન્સ્ટાઈનના સાપેક્ષતાના સિદ્ધાંતનું પરિણામ એ છે કે વિજ્ઞાન સમયને એક સંપૂર્ણ એકમ માનતું નથી. પૃથ્વી પરની ઘડિયાળ તેની ભ્રમણકક્ષામાં ધીરે ધીરે ચાલશે કારણ કે તે ગુરુત્વાકર્ષણથી પ્રભાવિત થશે. આ કારણે જ જીપીએસ ઉપગ્રહોને સાપેક્ષતામાં પરિબળ કરવું પડે છે.