Lithium mines in Odisha: ଓଡ଼ିଶାରେ ମିଳିଲା ଲିଥିୟମ ଖଣିର ସନ୍ଧାନ

Lithium mines in Odisha: ଭୁବନେଶ୍ୱର: ଭାରତୀୟ ଭୂତାତ୍ତ୍ୱିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣ (GSI) ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିବା ଏକ ସମ୍ପ୍ରତିକ ଅଧ୍ୟୟନରୁ ଓଡ଼ିଶାର କିଛି ଜିଲ୍ଲାରେ ଲିଥିୟମ ଭଣ୍ଡାର ଥିବା ସୂଚିତ ହୋଇଛି। ରବିବାର ଜଣେ ବରିଷ୍ଠ ଜିଏସଆଇ ଅଧିକାରୀ ଏହି ସୂଚନା ଦେଇଛନ୍ତି। ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଯଦି ଓଡ଼ିଶାରେ ଲିଥିୟମ ମିଳେ, ତେବେ ଏହା ରାଜ୍ୟରେ ବୈଦ୍ୟୁତିକ ଯାନ ନିର୍ମାଣ ୟୁନିଟ୍ ସ୍ଥାପନ ପାଇଁ ପଥ ପ୍ରଶସ୍ତ କରିବ। ଲିଥିୟମ୍ ହେଉଛି ଏକ ଧାତୁ ଯାହା ସୀସା, ଆଲୁମିନିୟମ ଉତ୍ପାଦ ଏବଂ ବ୍ୟାଟେରୀ ଉତ୍ପାଦନରେ ବହୁଳ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ। GSI ଉପ-ମହାନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ପଙ୍କଜ କୁମାର କହିଛନ୍ତି, 'ଏପରି କୌଣସି ବଡ଼ ଆବିଷ୍କାର ହୋଇନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ଲିଥିୟମ ଉପସ୍ଥିତିର କିଛି ସଙ୍କେତ ମିଳିଛି।' ଆମେ ଏବେ ବି ବହୁତ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଅଛୁ। ତେଣୁ ଆମେ କୌଣସି ଦାବି କରିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ। ତଥାପି, ଭୌଗୋଳିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ କହିବାକୁ ଗଲେ, ନୟାଗଡ ପରି ପୂର୍ବଘାଟ ଅଞ୍ଚଳରେ କିଛି ସଙ୍କେତ ମିଳିଛି। ପୂର୍ବରୁ, କର୍ଣ୍ଣାଟକ ଏବଂ ଜମ୍ମୁ ଏବଂ କାଶ୍ମୀରର କିଛି ସ୍ଥାନରେ ଲିଥିୟମ ମିଳିଛି।

ସୋମବାରଠାରୁ କୋଣାର୍କରେ ଆରମ୍ଭ ହେଉଥିବା ଦୁଇ ଦିନିଆ ଜାତୀୟ ଖଣି ମନ୍ତ୍ରୀ ସମ୍ମିଳନୀ ପୂର୍ବରୁ ଏଠାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଏକ GSI ବୈଠକ ଅବସରରେ ପଙ୍କଜ କୁମାର ଏହା କହିଥିଲେ। ଏହି ସମୟରେ, କେନ୍ଦ୍ର ଖଣି ସଚିବ ଭିଏଲ କାନ୍ତା ରାଓ ସାମ୍ବାଦିକମାନଙ୍କୁ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଜିଏସଆଇ ଡ୍ରୋନ ବ୍ୟବହାର ସମେତ ବିଭିନ୍ନ ପଦ୍ଧତି ମାଧ୍ୟମରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥର ସର୍ଭେ କରୁଛି। ଏଥିପାଇଁ, GSI AI ସହିତ ଡ୍ରୋନ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଛି।

ସେ କହିଥିଲେ, 'ଡ୍ରୋନ୍-ଆଧାରିତ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ବ୍ୟବହାର ସହିତ ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକ ଏବେ ସହଜ ଏବଂ ଦ୍ରୁତ ହେଉଛି।' ପାଇଲଟ୍ ଭିତ୍ତିରେ ଭାରତରେ ଦୁଇଟି ପ୍ରକଳ୍ପ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଛି। ଗୋଟିଏ ରାଜସ୍ଥାନରେ ଏବଂ ଅନ୍ୟଟି ଓଡ଼ିଶାର ମୟୂରଭଞ୍ଜ ଜିଲ୍ଲାରେ। ରାଓ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଯେଉଁ ଜିଲ୍ଲାରେ ଖଣିଜ କାର୍ଯ୍ୟ ବହୁ ବର୍ଷ ଧରି ବନ୍ଦ ରହିଛି, ସେଠାରେ ମଧ୍ୟ ଖଣିଜ ସର୍ବେକ୍ଷଣ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ତୀବ୍ର କରାଯିବ। ଓଡ଼ିଶାରେ ଖଣି କାର୍ଯ୍ୟ ସମଗ୍ର ଦେଶ ପାଇଁ ଏକ ମଡେଲ ପାଲଟିଛି।

ଭିଏଲ କାନ୍ତା ରାଓ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଖଣି ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସମ୍ମିଳନୀ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କାରଣ ଓଡ଼ିଶା ଦେଶର ପ୍ରାୟ ୫୦ ପ୍ରତିଶତ ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥର ଅବଦାନ ରଖେ। କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଭୂତତ୍ତ୍ୱ ପ୍ରୋଗ୍ରାମିଂ ବୋର୍ଡ (CGPI)ର 64ତମ ବୈଠକରେ ଉଦବୋଧନ ଦେଇ, ରାଓ ସହଯୋଗକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଏବଂ ଭୂତତ୍ତ୍ୱକୁ ଆଗକୁ ନେବାରେ ପ୍ଲାଟଫର୍ମର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ। କେନ୍ଦ୍ର ଖଣି ସଚିବ ଭିଏଲ କାନ୍ତା ରାଓ ମଧ୍ୟ ବୋର୍ଡର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ।

ସେ 'କ୍ରିଟିକାଲ୍ ମିନେରାଲ୍ ମିଶନ୍' ଏବଂ ଅଫଶୋର ମାଇନିଂ ଉପରେ ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଦୁଇଟି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବଜେଟ୍ ଘୋଷଣା ସହିତ ଖଣି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ପ୍ରମୁଖ ପଦକ୍ଷେପଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ। ରାଓ ୨୦୨୪-୨୫ ବର୍ଷରେ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଟି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଖଣିଜ ବ୍ଲକଗୁଡ଼ିକର ସଫଳ ନିଲାମ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ। ସେ ଗବେଷଣା ଏବଂ ବିକାଶ ପ୍ରକଳ୍ପ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ପାଇଁ NMET ପାଣ୍ଠି ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ମଧ୍ୟ ନିବେଦନ କରିଥିଲେ।